Υμηττός-Πεντέλη-Πάρνηθα: Οι φρουροί της Αττικής

Να περπατάς μέσα σε πυκνά δάση. Να βλέπεις ζώα, πουλιά και σπάνια αγριολούλουδα. Να ανακαλύπτεις φαντασμαγορικά σπήλαια, αρχαιολογικούς χώρους και μοναδικά βυζαντινά μνημεία. Και να 'σαι στον Υμηττό, στην Πεντέλη ή στην Πάρνηθα. Στους φρουρούς της Αττικής.

Είτε ζούσαν δράκοι είτε αρχαίοι λατόμοι στο Δρακόσπιτο του Υμηττού, μια προνομιακή θέα την είχαν

Και πώς να μην αναπαύεται μακαρίως (η Αττική) αφού περιφρουρείται από τα τρία μεγάλα βουνά της [...]. Αλλος κόσμος ευρίσκεται υπό την δικαιοδοσίαν του Υμηττού, άλλος υπό την επιρροήν της Πεντέλης, άλλος υπό την δυναστείαν της Πάρνηθος [...]». Καλά τα λέει ο Δημήτρης Καμπούρογλου. Αυτός ο σπουδαίος ιστοριοδίφης, λογοτέχνης, αρχαιολόγος, αθηναιογράφος, που έγραψε για την Αθήνα και την Αττική στις αρχές του 20ού αιώνα. Καλά τα λέει, μα αν στις μέρες μας η Αττική καθόλου μακάρια δεν δείχνει να αναπαύεται, το κάνουν οι άνθρωποί της. Οχι όλοι. Οι ορεσίβιοι όμως σίγουρα!

Καμιά φορά μοιάζει αστείο. Μα είναι μέχρι να κάνεις την αρχή. Μέχρι να πάρεις την απόφαση να κοιτάξεις ψηλά, πάνω και πέρα από τον αστικό εαυτό σου, ανάμεσα στις πολυκατοικίες και τις κεραίες και το βλέμμα να «περάσει ασφάλεια» στις πλαγιές. Τότε θα δεις δάση και τρεχούμενα νερά, ελάφια και αλεπούδες, δρακόσπιτα και αστραφτερά σπήλαια, βυζαντινά μνημεία.

Ε, λίγα κότσια τα θέλει η ανάβαση στην Πάρνηθα

Και κόσμο πολύ να κλείνει ραντεβού τα Σαββατοκύριακα, να κατορθώνει το αδύνατο: να ζει στην Αθήνα και στη φύση την ίδια στιγμή. «Τρελός» και «γέροντας» ο Υμηττός, «πολυσύνθετο και μυστηριώδες βουνό του Βορρά» η Πάρνηθα, «αέτωμα του Ναού της Αττικής» η Πεντέλη. Σύμφωνα με τον Καμπούρογλου πάντα. Είτε διαβάζεις τον «Αναδρομάρη της Αττικής» είτε περιφέρεσαι στα βουνά, πάντως, τα παραμύθια ζωντανεύουν, μπλέκονται με τα γεγονότα, γίνονται θρύλοι. Βγαίνουν μέσα από τις ρεματιές, κατρακυλούν ως τα πρώτα σπίτια των αθηναϊκών προαστίων.

Ακόμη θαρρείς πως ακούς τα κουτσομπολιά για τη Δούκισσα της Πλακεντίας, για την τρέλα και τους εραστές της. Την ορκωμοσία της Κυβέρνησης Βενιζέλου μέσα στο Κτήμα Τατοΐου. Τις φήμες για τον λήσταρχο Νταβέλη και τα ψου ψου των άτεκνων γυναικών που συνωστίζονταν στην πηγή της Καλοπούλας.

Η Πάρνηθα είχε ένα εντυπωσιακό σύστημα οχύρωσης από πύργους, κάστρα, τείχη και φρυκτωρίες ως φυσικό τείχος της Αθήνας, στα σύνορα με τη Βοιωτία. Εδώ ο πύργος του Λοιμικού

Ακόμη μοιάζει να περιφέρεται πάνω απ' την Πεντέλη το φάντασμα του ηγούμενου της Μονής Ταώ και στη Χασιά να ακούγονται τις νύχτες τα ουρλιαχτά των λύκων που δεν άφηναν κάποτε τον περιηγητή Charles Thomson να κοιμηθεί. Μέσα στα εναπομείναντα δάση της Πάρνηθας κρύβονται οι θρύλοι για τον Δράκο της Φυλής και τον γερο-Πάνο της Λυχνότρυπας. Για τον μάγο της Πύρνας και τη στοιχειωμένη λίμνη Θαλώσσι.

Στον Υμηττό, οι «βουρκόλακκες» και οι Λάμιες που 'διωξαν τους μοναχούς απ' τη Μονή Καρέα στοιχειώνουν ακόμη το Κακόρεμα και στην κορυφή του, στο Αλώνι των Καλοκυράδων, χορεύουν τα μεσημέρια οι νεράιδες. Μόνο το λιοντάρι της Κάντζας δεν βρυχάται πια, μαρμάρωσε για πάντα από την οργή του Αϊ-Νικόλα. Κι οι γιατροί του 17ου αιώνα που «πίστευαν» στα θαυματουργά βοτάνια του σίγησαν και κανείς δεν ξέρει αν τελικά θάφτηκαν στις σπηλιές του για να μη σαπίσουν, όπως παρήγγειλαν κι όπως μαρτυρά ο περιηγητής Ε. Τσελεμπί.

Η πηγή με την Κριαροκεφαλή στη Μονή Καισαριανής

Δεν είναι όλα ρόδινα, ούτε παραμυθένια, δίκιο έχεις. Μέχρι τον 20ό αιώνα ήταν. Μετά πάτησε πόδι ο άνθρωπος. Και μαζί του οι δρόμοι, η λαθροθηρία, η αλόγιστη ξύλευση, οι πυρκαγιές, τα λατομεία, οι κεραίες, οι καταπατήσεις. Τα ξέρεις... Κι αργότερα ήρθαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κι οι αρχαιολογικές υπηρεσίες να μαζέψουν τα αμάζευτα.

Αισίως μπήκε κάποτε ένα φρένο. Αισίως τα βουνά έχουν τώρα και ζώα και πουλιά και αναστηλωμένα μνημεία. Αισίως οι Αθηναίοι σκαρφαλώνουν στις πλαγιές τους. Δεν είναι συμβιβασμός. Είναι απρόσμενα ωραία εκεί πάνω. Ούτε αστείο είναι. Δεν δίνουν απλώς θέα στο λεκανοπέδιο. Δίνουν τρόπο ζωής.


Υμηττός: Ο τρελός της Αττικής
Υμηττός. Τρελός. Από το γαλλικό «tres long» (μακρύς), απ' την τρέλα που κατακυρίευε τις μέλισσες απ' τα βότανα, απ' το ιταλικό Υματτος (Μάττος = Τρελός), από τα αλλοπρόσαλλα καιρικά φαινόμενα ή από το φράγκικο Μόντε Ιμμέτο. Διαλέγεις και παίρνεις. Το «παμμέγιστον παραβάν» του Καμπούρογλου, που χωρίζει «την κοιλάδα του πνεύματος από την πεδιάδα του οινοπνεύματος». Την Αθήνα από τα Μεσόγεια κοινώς.

20 χλμ. μήκος, 65 χλμ. περίμετρος, 81.230 στρέμματα έκταση. Αν έχεις τον Θεό σου. Ολόκληρο τέρας και χαμπάρι δεν παίρνεις. Εκτός κι αν μένεις Αγ. Παρασκευή, Χολαργό, Παπάγου... Αν τριγυρνάς Ζωγράφου, Καισαριανή, Καρέα, Βύρωνα, Υμηττό, Ηλιούπολη, Αργυρούπολη... Ή έστω Ελληνικό, Γλυφάδα, Βούλα, Βάρη, Κορωπί, Παιανία, Γλυκά Νερά... Ή καμιά Πετρούπολη για να τον έχεις αντίκρυ σου. Ε, τότε, ίσως του ρίχνεις καμιά κλεφτή ματιά. Ισως. Δεν ορκίζεσαι κιόλας.

Εύζωνας· η ψηλότερη κορυφή. 1.026 υψόμετρο. Αυτήν κοιτούσαν οι αρχαίοι για να προβλέψουν τον καιρό. Κάπου εκεί πρέπει να ήταν και το ιερό του Ομβριου Δία. Τώρα είναι οι κεραίες. Δεν βαριέσαι... Πιο πολλά ευρήματα εντοπίστηκαν στην κορυφή του Προφήτη Ηλία. Και σ' όλο το βουνό βρήκαν, λέει, αμέτρητα ιερά. Σε ένα από αυτά υποτίθεται ότι έφεραν τον νεογέννητο Πλάτωνα, του άλειψαν τα χείλη με μέλι από μυρτιές και να η ευγλωττία του. Μέλι και βότανα. Διάσημος από την αρχαιότητα για δαύτα.

Τι Πάνας, τι Νύμφες, τι Απόλλωνας, τι Μούσες, τι Αφροδίτη. Ολοι λατρεύτηκαν εδώ πάνω. Μετά ήρθαν οι άγιοι. Τους έφεραν οι ασκητές τον 5ο-6ο αιώνα. Στο «Κοιμητήριο των Πατέρων» νοτιοδυτικά της Μονής Καισαριανής, εκεί που είναι τώρα η βασιλική του Αγίου Μάρκου. Και κάπως έτσι τα ιερά έγιναν μοναστήρια. Στους βυζαντινούς χρόνους. Ολα με αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη πάνω τους.

Ο διαβόητος λήσταρχος Νταβέλης που έδρασε στην Πεντέλη τον 19ο αιώνα, αυτοπροσώπως

---

Η Μονή Καισαριανής η κορωνίδα. «Το κλίμα, το νερό και το κτίριο του μοναστηριού δε βρίσκεται πουθενά αλλού στον κόσμο» έγραφε ο Ε. Τσελεμπί. Μεγάλη ιστορία κι απίθανα τα κτίσματα, ο βυζαντινός λουτρώνας ειδικά. Ολες οι μονές του Υμηττού. Με ίδια αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, σε γενικές γραμμές.

Η Μονή Αστερίου 3 χλμ. μακρύτερα, η Μονή Καρέα στον Καρέα, του Αγ. Ιωάννη Θεολόγου στου Παπάγου, η Μονή Κυνηγού ή Φιλοσόφου στην Αγία Παρασκευή (η μονή Αγ. Γεωργίου Κουταλά στον Βύρωνα, είναι πολύ νεώτερη). Μην τις περάσεις αβίαστα. Διάβασε επιγραφές και κιονίσκους. Και ρώτα. Θα εκπλαγείς.

Οι καταρράκτες στο Ντράφι. Αυτό κι αν είναι έκπληξη

Αλλοι λόγοι που φέρνουν τα πλήθη στο βουνό· το αγίασμα της Ανάληψης και η Καλοπούλα. Πηγή κι αυτή και με χώρο αναψυχής. Ούζο στο πλαστικό ποτήρι, φασολάδα τον χειμώνα κι άραγμα υπέροχο. Το Αγίασμα κατά των ασθενειών, η Καλοπούλα υπέρ της γονιμότητας στην αρχαιότητα. Συνέχεια η μία της άλλης λογικά από το μπουρδούκλωμα αρχαίων και χριστιανικών δοξασιών. Κλασικά πράγματα.

Λατόμευση; Φουλ και στον Υμηττό. Πριν από την Πεντέλη. Κατώτερο μάρμαρο, μα δε στόλισε και λίγα αρχαιοελληνικά. Αν ανέβεις από το θέατρο Βράχων του Βύρωνα, βρίσκεις το αρχαίο λατομείο στη χαράδρα του Κακορέματος. Στην κορυφή του Προφήτη Ηλία υπάρχει κι άλλο. Και μια κολόνα 4 μ. παρατημένη. Πάντως, αν έχεις διάθεση για ανακάλυψη, άλλη είναι η έκπληξη του βουνού. Το δρακόσπιτο!

Η λιμνούλα που σχηματίστηκε κατά την κατασκευή της Ιπποκράτειου Πολιτείας, στην Πάρνηθα

Ενα μεγαλιθικό κτίσμα κοντά στα λατομεία του Βύρωνα παρόμοιο με εκείνα στα Στύρα της Εύβοιας. 2,30 μ. ύψος και κάτι γιγαντιαίοι μονόλιθοι για πολλές απορίες. Κατοικία και λατρευτικός χώρος των λατόμων λένε. Στέκει. Τώρα, άμα θες κι άλλα αξιοθέατα, ψάχνεις: το λιοντάρι της Κάντζας, τον «Πύργο του Υμηττού» στον Υμηττό, το Σκοπευτήριο Καισαριανής, τον Πύργο της Ανθούσας μετά την Καλοπούλα, το μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Γλυκά Νερά, το υδραγωγείο στο Φούρεσι, το Μυκηναϊκό νεκροταφείο στη Βάρη, το αρχαίο νεκροταφείο στη Βούλα, τείχη και πύργους στο Κορωπί.

Μα τι καθόμαστε και λέμε; Ο Υμηττός είναι πρώτα από όλα το δάσος του και γι' αυτό θα αρχίσεις να ανηφορίζεις απ' την Καισαριανή. Κυπαρίσσια, κουτσουπιές, δρυς, ευκάλυπτοι, πλατάνια μπλέκονται στα πόδια του πευκοδάσους τραχείας πεύκης. 4.460στρέμ. αισθητικό δάσος. Κι αμέτρητες άγριες ορχιδέες. Εργο της Φιλοδασικής Ενωσης. Να 'σαι δίπλα στο κέντρο της Αθήνας, να μπαίνεις μέσα και να χάνεις τον κόσμο. Τη μέρα. Μετά τη δύση του ηλίου το δάσος ανήκει μόνο στα πουλιά και τα ζώα του. Κι είναι δόξα τω Θεώ μπόλικα.

Η μυστηριώδης σπηλιά του Νταβέλη. Αρχαίο λατομείο-λατρευτικός χώρος και αναρριχητικό πεδίο μαζί

Ο Υμηττός είναι και τα μονοπάτια του. Οι δασικοί δρόμοι για πεζοπορία ή ποδήλατο. Τα αναρριχητικά του πεδία. Τα σπήλαιά του. Ειδικά το Κουτούκι στην Παιανία που 'ναι επισκέψιμο. Κι αν δεν πας για αυτά, θα πας για να χαζέψεις τη γοητευτική φιγούρα του βουνού. Εστω για τη θέα στην Αθήνα. Για το ηλιοβασίλεμα. Γιατί, όπως γράφει ο Καμπούρογλου και ώρα έχουμε να τον μνημονεύσουμε:

«Οταν ροδίζη η δύσις, φορεί και ο γέρων Υμηττός την ιόχρουν χλαμύδα του. Καμμιά φορά όμως [...] περιβάλλεται μιαν άλλην χλαμύδα, καταπόρφυρον, με γραμμάς μαύρας. Τότε είνε θυμω μένος. [...] Επειτα, θυμωμένος καθώς είνε, αποκαλύπτει τα μυστικά του, τα οποία κρύπτονται από την αίγλην της ιώδους περιβολής του: τα ερείπια της προγονικής του δόξης...»


Πεντέλη: Μαρμαρώνας της Αθήνας
Στην κορυφή της Πεντέλης, το Πυργάρι των 1.108 μ., υπήρχε -λέει- ένα τεράστιο άγαλμα της θεάς Αθηνάς. Το αναφέρει κι ο Παυσανίας. Σήμερα εκεί πάνω είναι οι εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ. Κλασικό παράδειγμα για την Πεντέλη. Είναι το πιο κακοποιημένο βουνό της Ελλάδας. Και το πιο ιστορικό της Αττικής, ας πούμε.

Πεντελικό μάρμαρο ο λόγος. Το πάλλευκο μάρμαρο που ύμνησαν οι πάντες. Εκτισε τα λαμπρότερα οικοδομήματα της κλασικής Αθήνας.Και τον ίδιο τον Παρθενώνα. Ξακουστό το σύστημα εξόρυξης. Κι η επί τόπου λάξευση και η μεταφορά. Τα έχει καταγράψει όλα ο κορυφαίος αρχαιολόγος Μανόλης Κορρές.

Τον 20ο αιώνα οι λατόμοι ξαναμπήκαν στο νταμάρι της Σπηλιάς. Κι έγιναν η Ακαδημία, η Βιβλιοθήκη, το Πανεπιστήμιο. Μεταπολεμικά ήρθε η ζημιά. Μαζί με τα φουρνέλα... Τι θα 'χαμε να βλέπαμε αν έπαυε στην ώρα της η εξόρυξη... Το 1990 χαρακτηρίστηκαν αρχαιολογικός χώρος. Τρομακτικά αργά... Οπότε δεν έχεις και πολλά να δεις. Θα πας βέβαια για τη Σπηλιά. Θα νιώσεις ίσως να χάνεις τον προσανατολισμό σου και άλλα ενεργειακά. Ή αλαφροΐσκιωτα. Οπως θες πάρ'το. Ιστορίες για μυστικιστικές τελετές, λανθασμένες ενδείξεις οργάνων, ακόμη και για εξωγήινους ακούγονται.

Οι αναρριχητές που σκαρφαλώνουν πλάι στα δύο εκκλησάκια του 11ου αι. δεν τις ακούν. Ασε που την λένε Σπηλιά του Νταβέλη. Από τον λήσταρχο του 19ου αιώνα. Λεγόταν ότι εδώ ήταν το κρησφύγετό του. Λεγόταν ότι είχε και νταραβέρι με τη Δούκισσα της Πλακεντίας κι ότι η σπηλιά επικοινωνούσε με το Καστέλο της Ροδοδάφνης, την έπαυλή της.

Και μόνο η θέα αρκεί για να σε φέρει στις πλαγιές του «γερο-Υμηττού»

Δούκισσα Πλακεντίας· Εκκεντρική προσωπικότητα, μυθιστορηματική ζωή και τραγική μοίρα. Η έπαυλη είναι το ένα από τα κτίσματά της στην Πεντέλη. Υπάρχει κι η Maisonnette στην πλατεία Χαραυγής, η Plaisance και η Tourelle στη λεωφόρο Πεντέλης και η γέφυρα στα Μελίσσια. Οι περισσότεροι βέβαια τα προσπερνούν αδιάφορα. Ερχονται για τη Μονή Πεντέλης.

Παντοκράτορας του βουνού. Με διαχρονικά αμφιλεγόμενο ρόλο και έργο. Ορος των Αμώμων αποκαλείτο το βουνό κάποτε, γιατί στους αρχαίους λατρευτικούς χώρους των λατόμων εγκαταστάθηκαν ασκητές από τον 5ο αιώνα. Ερχονταν από όλη την Αττική και την Ελλάδα, λέει. Τώρα εκτός από τη Μονή Πεντέλης, θα δεις και την πανέμορφη φρουριακή Μονή Ταώ, τη γνωστή ως Νταού και εκείνη των Καλλισίων.

Η έπαυλη της βασιλικής οικογένειας στο κτήμα Τατοῒου, αναμένει την αναγέννησή της

Θα δεις και την Αγ. Τριάδα του Νερού στην πλατεία Παλαιάς Πεντέλης και βέβαια τον ναΐσκο του Αγ. Μιχαήλ του Κηπουλούεζη. Μεγάλη αγάπη ντόπιων κι επισκεπτών το σημείο. Στην Πεντέλη θα πας και για το Αστεροσκοπείο, μα πριν καταλήξεις στην πλατεία της Πεντέλης για θρυλικά καλαμάκια και παϊδάκια, φτάσε στο Ντράφι. Οι δύο καταρράκτες είναι η έκπληξη του βουνού. Γιατί η αλήθεια είναι πως στην Πεντέλη δεν νιώθεις πως είσαι στη φύση. Τόσο μεταμορφωμένη είναι κι εσύ τόσο συνηθισμένος που δεν τη λογίζεις ως βουνό. Που την κοιτάς κι αντί να βλέπεις την καταστροφή, ψάχνεις κι εσύ ενοικιαστήριο...


Πάρνηθα: Αιώνιος φύλακας
Κυριακή πρωί στις ανηφοριές της Πάρνηθας. Ποδηλάτες πεταλάρουν ασθμαίνοντας κυνηγώντας ένα αόρατο χρονοδιάγραμμα. Περιπατητές χρωματίζουν τα δάση. Ορειβάτες πίνουν καφέ στο καταφύγιο Μπάφι και τα προσκοπάκια βαράνε προσοχές στο Φλαμπούρι. Στη Βαρυμπόμπη καλπάζουν άλογα, στα κτήματα παλαιώνονται κρασιά, στο Καζίνο οι ρουλέτες βαράνε διπλοβάρδιες και μέσα στο Τατόι ποδηλάτες, περιπατητές, σκυλιά, παιδιά απολαμβάνουν μέρες βασιλικές. Καθένας και το προσωπικό του στοίχημα. Ολοι όμως στην Πάρνηθα. Το μεγαλύτερο βουνό της Αττικής.

Η μονή Αστερίου εκτός από πλούσια φύση γύρω, έχει απίστευτες μαρμάρινες παραστάδες και κίονες με ιωνικά κιονόκρανα. Φαντάσου ότι η βασίλισσα Φρειδερίκη τη χρησιμοποιούσε ως ησυχαστήριο

Μπορείς να ανέβεις από τη Χασιά περνώντας τις διάσημες κοψιδερί. Από τη Βαρυμπόμπη ή από το Μενίδι. Μπορείς να πάρεις το τελεφερίκ ως το καζίνο ή από τα μονοπάτια στις υπώρειές της. Δεκάδες είναι. Θεωρητικά ο κυκλικός δρόμος είναι η ιδανική μύηση, μα μετά τις πυρκαγιές η πρόσβαση στα αυτοκίνητα απαγορεύεται. Και οι δασικοί κλείνουν τη νύχτα. Αν περπατήσεις θα δικαιωθείς.

Σύνορα Αττικής – Βοιωτίας. Εκταση 400 τετ. χλμ. Ψηλότερη κορυφή η Καραβόλα στα 1.413 μ. Η Πάρνηθα είναι βουνό με το βήτα κεφαλαίο. Ενας από τους 10 Εθνικούς δρυμούς της χώρας. Κατακαμένος από το 2007. Κατοίκηση από τους μυκηναϊκούς χρόνους και σπουδαίοι αρχαίοι δήμοι στους πρόποδές της. Μόνο τα σημάδια των Αχαρνέων εντοπίζεις στο Μενίδι. Στις πλαγιές της κάστρα και φρυκτωρίες αμέτρητα. Προπύργιο της Αττικής διαχρονικά, πώς αλλιώς;

Το εντυπωσιακό Καθολικό της Μονής Καισαριανής. Και πού να δεις τον βυζαντινό λουτρώνα

Εκείνο της Φυλής στο πέρασμα προς τα Δερβενοχώρια κερδίζει. Κορυφές και σπήλαια γεμάτα ιερά και νερά τόσο πλούσια που έκαναν τον Αδριανό να φτιάξει το περίφημο Υδραγωγείο. Σπήλαια; Αναρίθμητα κι αυτά, μα εκείνο όπου λατρεύτηκε ο Πάνας, ο γερο–Πάνος της παράδοσης ξεχωρίζει. Η Παναγία λατρεύεται στη μονή Κλειστών. Η μοναδική που αντέχει στο βουνό. Μαζί με ξωκλήσια. Πολλά ξωκλήσια. Σημαντικότερο η Αγ. Τριάδα του Νερού με το Αγίασμα.

Διαχρονική εκμετάλλευση· από τους περίφημους ανθρακείς και τους παραγωγούς χιονοπάγου ως την εγκατάσταση της Πολεμικής Αεροπορίας, του Στρατού και του Ναυτικού... Μέχρι το '61 που έγινε Δρυμός. Ή μέχρι το 2007 που κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του. Πάει το δάσος κεφαλληνιακής ελάτης. Κι όμως σπάνια και ενδημικά φυτά, αμέτρητα είδη μανιταριών, απειλούμενα θηλαστικά βρίσκουν ακόμη εδώ καταφύγιο. Και το διάσημο κόκκινο ελάφι.

Δάσος βρίσκεις στο Τατόι. Το Βασιλικό Κτήμα και τα Ανάκτορα που δίχασαν διαχρονικά την ελληνική κοινωνία. 40.000 στρέμ. δάσος χαλεπίου πεύκης. 28 διατηρητέα κτίσματα. Ιστορικό, αρχιτεκτονικό και φυσικό μνημείο μαζί. Στα χέρια του ελληνικού κράτους από το 2003. Στα χέρια των Αθηναίων που το κρατούν ολοζώντανο.

Χώροι αναψυχής και δασικά μονοπάτια αναστενάζουν. Στην Πάρνηθα θα περπατήσεις έτσι κι αλλιώς. Δυσκολοδιάβατη και αποπροσανατολιστική τη λένε, μα το χαραγμένο δίκτυο μονοπατιών βοηθά. Αν το προτιμάς θα έρθεις με ποδήλατο. Διάσημο το βουνό και γι΄ αυτό. Ή θα έρθεις για να αναρριχηθείς. Στα απαιτητικά πεδία του Αρματος και του Φλαμπουριού, στις χαράδρες της Χούνης και της Αγ. Τριάδας, στην Πέτρα Βαρυμπόμπης. Σίγουρα όμως θα πας στους χώρους αναψυχής, στις πηγές. Στην Αγ. Τριάδα, στη Μόλα, στην πηγή της Φυλής, στο Μεσιανό Νερό. Σίγουρα θα πας και στα καταφύγια.

Κι όταν η νύχτα αρχίσει να πέφτει, θα δεις στα πόδια σου όλη την Αττική σαν φωτισμένο μαγικό χαλί. Την Πεντέλη και τον Υμηττό να φτιάχνουν τείχος, ως και τη θάλασσα, πέρα στον Πειραιά. Ετσι είναι η Πάρνηθα· βλέπει τα πάντα και τη βλέπουν τα πάντα. Φύλακας της Αττικής για πάντα.

Κείμενο: Ολγα Χαραμή
Φωτογραφίες: Γιώργος Πατρουδάκης, Ηρακλής Μήλας

ΠΗΓΗ:thetravelbook.gr