Σπήλαιο Αλιστράτης: Αναρχη ομορφιά

Γιγαντιαίοι σταλακτίτες και σταλαγμίτες, μοναδικοί στον κόσμο «εκκεντρίτες», εντυπωσιακοί κρύσταλλοι ασβεστίτη· στα έγκατα του Πετρωτού κρύβεται ένας κόσμος φαντασμαγορικός. Το σπήλαιο Αλιστράτης δεν είναι απλώς εντυπωσιακό, είναι ένα από τα σημαντικότερα ολόκληρης της Γης.

Για εκατομμύρια χρόνια στα έγκατα μιας άγονης περιοχής δυτικά της Αλιστράτης Σερρών, κρυβόταν ένας θησαυρός, ο οποίος αποκαλύφθηκε το 1977 από μια ομάδα Αυστριακών και Ελλήνων σπηλαιολόγων της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας.

Κατεβαίνοντας σε ένα βάραθρο του «Πετρωτού», όπως ονομάζεται η ευρύτερη περιοχή, βρέθηκαν μέσα σε ένα τεράστιο σπήλαιο, το οποίο θα επισκέπτονταν πολλές φορές ακόμα, μαζί τους κι εγώ, για τις ανάγκες της εξερεύνησης και φωτογράφησής του. 

Εκτός από τις κεντρικές γαλαρίες υπήρχαν δεκάδες πλευρικοί δίοδοι και ψηλά περάσματα που συνεχώς μας οδηγούσαν σε νέες αίθουσες, όλες καταστόλιστες με κάθε είδους λιθωματικό διάκοσμο. Εκτός από τεράστιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες, στη σπηλιά αυτή υπάρχουν και εκπληκτικοί κρυσταλλικοί σχηματισμοί. Μοναδικοί σε μορφολογία είναι οι «εκκεντρίτες», δηλαδή τα λιθωματικά μορφώματα με τυχαία ανάπτυξη.

Σαν πέτρινα κλαδιά ξεφυτρώνουν από παντού είτε από τα τοιχώματα είτε από τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες, ακόμη και από το δάπεδο. Συχνά, μάλιστα, σχηματίζουν πολύπλοκα συσσωματώματα, που αποτελούνται από πέτρινες βελόνες, άλλες χοντρές και άλλες απίστευτα λεπτές, οι οποίες συμπλέκονται μεταξύ τους.

Η Αλιστράτη είναι το μοναδικό σπήλαιο σε όλο τον κόσμο με τέτοιας μορφής κρυσταλλικό διάκοσμο. Παρά τις σχετικές μελέτες παραμένει σχεδόν άγνωστο το πώς δημιουργούνται αυτοί οι σχηματισμοί. Κάποια πειράματα σε εργαστήρια έδειξαν ότι ορισμένα βακτήρια που υπάρχουν στα σπήλαια υπό τις κατάλληλες συνθήκες λιθοδομούν παρόμοια ασβεστολιθικά μορφώματα.

Επιβλητικές λιθωματικές κολόνες με ύψος που ξεπερνά τα 5 μέτρα φανερώνουν τη μεγάλη ηλικία του σπηλαίου

Επίσης, μια άλλη εξήγηση αφορά την αυξημένη μερική πίεση του νερού μέσα σε αυτούς τους λεπτούς πέτρινους σωλήνες, η οποία θα μπορούσε να οδηγεί στην τυχαίας κατεύθυνσης ανάπτυξη μικροσταλακτιτών.

Οι μεγάλοι κρύσταλλοι ασβεστίτη τώρα, που υπάρχουν στο δάπεδο, σχηματίζονται από την εποχική συγκέντρωση νερού στο σημείο, το οποίο όταν πια εξατμιστεί αποθέτει το ανθρακικό ασβέστιο που είναι διαλυμένο σε αυτό. Ασυνήθιστη μορφή σε σχήμα έλικα έχουν, όμως, και πολλοί τεράστιοι σταλακτίτες που κρέμονται απ΄ την οροφή του κεντρικού διαδρόμου, οπότε προκύπτει ότι η δημιουργία ενός τέτοιου γίγαντα μπορεί να ξεκίνησε από έναν ελικτίτη με μήκος μόλις λίγων εκατοστών.

Το εντελώς επίπεδο δάπεδο με τη συσσωρευμένη λάσπη, πάχους πολλών μέτρων, καθώς και οι οριζόντιες επάλληλες ασβεστολιθικές αποθέσεις στα τοιχώματα των μεγάλων αιθουσών, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάποτε όλο το σπήλαιο ήταν κατακλυσμένο από νερά.

Πιθανολογείται, άλλωστε, η ύπαρξη, πριν από τη δημιουργία του γειτονικού φαραγγιού του ποταμού Αγγίτη, δύο μεγάλων λιμνών, βόρεια και νότια του Πετρωτού αντίστοιχα, οι οποίες επικοινωνούσαν μέσα από σχισμές του ασβεστολιθικού πετρώματος.

Διαδοχικά οι σχισμές διευρύνθηκαν, αρχικά λόγω της πίεσης του νερού, μηχανικά δηλαδή, και αργότερα χημικά, εξαιτίας του ανθρακικού ασβεστίου που ήταν διαλυμένο στο νερό. Σιγά σιγά οι σχισμές έγιναν γαλαρίες που όλο και μεγάλωναν για να φτάσουν κάποτε να έχουν το μέγεθος των κεντρικών διαδρόμων της σημερινής σπηλιάς.

Οι υποδομές επιτρέπουν στους επισκέπτες να θαυμάσουν έναν μαγευτικό κόσμο

Το μεγάλο μέγεθος των αγωγών αυτών του νερού επέτρεψε κάποτε να πέσει η στάθμη και το σπήλαιο να καταστεί λιμναίο. Τότε άρχισε η δημιουργία των τεράστιων σταλακτιτών της οροφής. Κάποτε, όταν άνοιξε το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη, ο Πετρωτός αποξηράνθηκε και κατά συνέπεια και το σπήλαιο. Τότε άρχισε η δημιουργία των σταλαγμιτών επάνω στη λάσπη του δαπέδου, ενώ οι κρυσταλλικοί σχηματισμοί είναι πολύ νεότεροι.

Η μία πλευρά της σπηλιάς «σβήνει» ομαλά με αίθουσες που συνεχώς χαμηλώνουν και στενά περάσματα, ενώ η άλλη σταματάει εμπρός σε μια τεράστια αδιαπέραστη κατολίσθηση. Με γεωτεχνικές μεθόδους διαπιστώθηκε ότι το σπήλαιο έχει και συνέχεια αλλά δεν υπάρχει καμία πρόσβαση στο υπόλοιπο τμήμα. Μόνο αν ανοιχθεί κάποια γαλαρία θα μπορέσουμε να δούμε τι θαύματα ακόμη κρύβει στα σωθικά του ο Πετρωτός.

Το σπήλαιο της Αλιστράτης είναι ανοικτό όλες τις ημέρες του χρόνου μετά τα έργα της τουριστικής αξιοποίησής του. Οι επισκέπτες μέσω ενός τσιμεντένιου διαδρόμου μπορούν να θαυμάσουν ένα απ΄τα σημαντικότερα υπόγεια δημιουργήματα ολόκληρης της Γης.

ΠΗΓΗ:thetravelbook.gr