Πέλλα.Η γη των νερών

Δρόμοι του κελαρυστού νερού και των δασωμένων κορυφογραμμών, της αμπέλου, της κερασιάς, του μπαμπακιού. Δρόμοι που περπάτησαν άγιοι, στρατηγοί και ποιητές. Δρόμοι που γεννήθηκαν στην Πέλλα και διέσπειραν στον κόσμο την αίγλη του μακεδονικού βασιλείου.

Ομορφα καφενεία και ταβέρνες απλώνονται στις όχθες του Εδεσσαίου

Αυτός είναι ο τόπος που πολλοί συναντήθηκαν, πολέμησαν, δημιούργησαν, μεγαλούργησαν. Ο Νομός Πέλλας κρατάει καλά μέσα του έναν ιδιαίτερο πολιτισμό που τα πολυποίκιλα σημάδια του σε συναντάνε σε κάθε στροφή.

Ξεκινώντας από την πρωτεύουσα, την Εδεσσα των πολλών νερών, γρήγορα αντιλαμβάνεται κανείς το πάντρεμα της ιστορίας και της παρθένας φύσης. Χτισμένη πάνω στο φρύδι ενός βράχου, μοιάζει να διαφεντεύει την περιοχή, γεννώντας, σαν κέρας της Αμάλθειας, τα νερά που χρειάζονται οι κάμποι και οι άνθρωποι για να ζήσουν.

Ο Πύργος του Ρολογιού του Σερίφ Αχμέτ μοιάζει να λάμπει σαν χρυσός στα νυχτερινά Γιαννιτσά

Ο Εδεσσαίος που κυλάει μέσα στην πόλη χωρίζεται σε ένα δίκτυο υδάτινων φλεβών και καταλήγει να πέφτει με ορμή από τον γκρεμό, δίνοντας στην πόλη το σήμα κατατεθέν της, τους φημισμένους καταρράκτες της Εδεσσας.

Βόλτες στο γραφικό Βαρόσι, στα πυκνόφυτα άλση και στους πεζοδρόμους. Βόλτες που καταλήγουν σε τούρκικα γεφύρια, πύργους-ρολόγια, μακεδονίτικα αρχοντικά και κόκκινα τζαμιά. Μονοπάτια ανάμεσα στα πλατάνια που ακολουθούν τις οχυρώσεις της αρχαίας πόλης και καταλήγουν σε ειδυλλιακές λίμνες και μοναστήρια. Αυτή είναι η Εδεσσα.

Από εδώ γρήγορα κατεβαίνει κανείς στον κάμπο που θαύμασε από την κορυφή του βράχου. Με κατεύθυνση προς τα δυτικά εμφανίζεται ένα υγροτοπικό δίκτυο βιοτόπων που σώθηκε χάρη στην παρέμβαση των πεισματάρηδων κατοίκων. Η λίμνη Αγρα-Βρυττών-Νησιού με τη σπάνια πανίδα και τις κρυστάλλινες πηγές μοιάζει να περιμένει κάθε μέρα το ηλιοβασίλεμα για να αναδείξει την απόλυτη ομορφιά της.

Ακόμα δυτικότερα μέσα από κάμπους με αμπέλια και μηλιές φτάνει κανείς στην Αρνισσα που καταλήγει ήρεμα στις όχθες της τεράστιας Βεγορίτιδας. Και εδώ μικροί ιεροί τόποι κρυμμένοι καλά στα βάτα και στα βράχια σε περιμένουν να τους ανακαλύψεις.

Και από εδώ, ανεβαίνεις στο βουνό που τόση ώρα σε μαγνητίζει. Τον περήφανο και ιστορικό Βόρα που το σώμα του κάνει μια στροφή προστατεύοντας την περιοχή. Πρώτος σταθμός ο κοσμοπολίτικος Αγιος Αθανάσιος, βάση και πολυτελές καταφύγιο όλων όσοι έρχονται για να απολαύσουν τα δώρα του βουνού.

Οι υπέροχοι καταρράκτες στα Λουτρά του Πόζαρ

Η ανάβαση συνεχίζει μέσα από πυκνά δάση με προορισμό το χιονοδρομικό κέντρο, όπου χτυπάει η καρδιά του χειμερινού τουρισμού. Λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω, ακριβώς στην κορυφογραμμή που οφείλει κάποιος να κατακτήσει, στέκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, μνημονεύοντας τις χιλιάδες ψυχές που χάθηκαν πολεμώντας στο χωνευτήρι της Ιστορίας.

Οι δρόμοι στρίβουν πλέον προς τα ανατολικά και ακολουθώντας το κορμί του βουνού μπαίνουμε στη γη της Αλμωπίας. Κέντρο της η καμπίσια Αριδαία, γύρω από την οποία απλώνονται τα χωριά των συνόρων με τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία. Ορμα, Λουτράκι, Λυκόστομο, Πρόμαχοι, Γαρέφη, Βορεινό και μια φύση που μπερδεύει τις άγριες οξιές του βουνού με τις ήρεμες κερασιές των χωραφιών.

Μια φύση που γεννάει στα απόκρημνα σπλάχνα της ένα γαλάζιο, απόκοσμο ποτάμι το οποίο μέσα από καταρράκτες και μαιάνδρους φτάνει στα ιαματικά Λουτρά Πόζαρ ή αλλιώς Λουτρά Αλμωπίας, μια λουτρόπολη που συγκεντρώνει όλες τις φυλές των Βαλκανίων.

Ακόμα πιο ανατολικά ο Βόρας κρατάει από το χέρι το Πίνοβο και αυτό την Τσένα. Δύο πανέμορφους ορεινούς όγκους, από τους πιο ανεξερεύνητους στη χώρα. Στα πόδια τους, η Θηριόπετρα με τη σπηλιά του Αϊ-Γιάννη, το Αετοχώρι με την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και ο Αρχάγγελος με την ξακουστή μονή. Από εκεί μπορεί κανείς να μπει στο δασωμένο Πάικο ή να γυρίσει πίσω στα χωριά ακολουθώντας την πορεία του Αλμωπαιού ποταμού καθώς κατεβαίνει προς τον κάμπο.

Η πορεία του ποταμού φτάνει κοντά στη Σκύδρα, την πεδινή πόλη με την ιπποδάμεια ρυμοτομία και τον διάσημο σιδηροδρομικό σταθμό. Αξίζει να κάνει κανείς μια παράκαμψη για να βρεθεί στην Αγία Παρασκευή της Πετραίας με το ιερό δέντρο και στον μικρό υγροβιότοπο στο Λουτροχώρι.

Οι γαλάζιοι τρούλοι της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στον Λόγγο της Εδεσσας

Στη συνέχεια, αντί να μπείτε στον αυτοκινητόδρομο που κατευθύνεται προς τα ανατολικά, προτιμήστε να ακολουθήσετε τους ποταμοβραχίονες που μετά την κωμόπολη της Κρύας Βρύσης σας οδηγούν στον Λουδία και στο σημείο Μηδέν απ' όπου μπορείτε να θαυμάσετε τον μεγάλο ποταμό.

Αμέσως μετά, πορεία βόρεια προς τα Γιαννιτσά, την πολυπληθέστερη πόλη του νομού. Ιστορικός κόμβος των Οθωμανών, τα Γιαννιτσά είναι μια ζωντανή, σύγχρονη πόλη που ορίζει τα ανατολικά του Νομού Πέλλας. Με κέντρο τον πεζόδρομο της πόλης εύκολα φτάνει κανείς στην μητρόπολη, στο πάρκο του Φιλιππείου και σε ένα σωρό από μοναδικά απομεινάρια της οθωμανικής παρουσίας.

Οι πλαγιές του ανατολικού Βόρα στο Ανω Λουτράκι

Πάνω από τα Γιαννιτσά απλώνονται οι ήρεμοι πρόποδες του Πάικου που φιλοξενούν τις πλούσιες Πηγές του Αραβησσού και το μοναστήρι της Παναγιάς στη Λάκκα που στέκεται στη σκιά της τεράστιας ιερής βελανιδιάς. Και καθώς κατεβαίνεις από το βουνό φτάνεις στη κοιτίδα της αυτοκρατορίας των Μακεδόνων, στην αρχαία Πέλλα.

Τόπος γέννησης του μεγαλύτερου στρατηλάτη όλων των εποχών, η αρχαία πόλη απλώνεται στα νότια του σύγχρονου οικισμού. Μια βόλτα στα λιθόστρωτα που περπατούσαν οι μεγάλες μορφές της ιστορίας της Μακεδονίας και μετά μια επίσκεψη σε ένα από τα ομορφότερα μουσεία της χώρας μας, όπου φυλάσσονται τα διάσημα ψηφιδωτά της περιοχής.

Το εσωτερικό, της παλιάς Μητρόπολης της Εδεσσας, του βυζαντινού ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στην Πέλλα δεν έχει σημασία ποιον δρόμο θα ακολουθήσεις. Είτε πάρεις τους δρόμους των ποταμών είτε τα μονοπάτια των βουνών είτε ακόμα ακολουθήσεις τη διαδρομή της αρχαίας Εγνατίας Οδού, θα σταματήσεις σε πολλούς σταθμούς. Σε διάσημους κόμβους και μυστικά σημεία που ο μύθος και η ιστορία συνομιλούν, εδώ και αιώνες, με τον αδάμαστο πλούτο της φύσης.

Η νύχτα έρχεται στη λίμνη Αγρα-Βρυττών-Νησιού και η άγρια φύση ξυπνάει

Μικρά Μυστικά

• Τα δάση των βουνών, ακριβώς γιατί βρίσκονται στα σύνορα, είναι από τις πιο παρθένες περιοχές της Ευρώπης. Είναι πολύ πιθανό στη διαδρομή σας στους απομακρυσμένους χωματόδρομους να συναντήσετε ζαρκάδια, πλατώνια, ακόμα και λύκους.
• Πολλές ταμπέλες αρχαιολογικού ενδιαφέροντος (Κύρρος, Μενηίδα, ιερό Διονύσου) σας οδηγούν σε περιοχές που είναι εύκολο να χαθείτε. Μπορεί να μην μπορέσετε να ανακαλύψετε το τέλος της διαδρομής, αλλά σίγουρα θα φτάσετε σε πολλά σημεία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
• Ο νομός είναι ξακουστός και για τα αμπέλια του. Μη διστάσετε να επισκεφθείτε κάποιον μεγάλο αμπελώνα, καθώς η φιλική ξενάγηση και η γνωριμία με τα κρασιά της περιοχής θα σας μαγέψουν.
• Προσοχή στις ταμπέλες. Το οδικό δίκτυο στους κάμπους είναι πυκνό και μπορεί να βρεθείτε από ένα χωριό σε κάποιο άλλο ακολουθώντας πολλές διαφορετικές διαδρομές. Με έναν χάρτη και με οδηγό τους ορεινούς όγκους στα βόρεια, εύκολα θα βρείτε τον προσανατολισμό σας.
• Αν περπατήσετε στις κορυφογραμμές, να έχετε στον νου σας τα σύνορα που σηματοδοτούνται από μικρές πυραμίδες, γιατί εύκολα μπορεί να βρεθείτε στη γειτονική χώρα.
• Οι κάτοικοι των χωριών είναι φιλικοί και χαμογελαστοί. Μη διστάσετε να τους ρωτήσετε για ό,τι σας εξάπτει τη φαντασία. Η κουβέντα πλέκει μύθους και λύνει ήρεμα πολιτισμικές παρερμηνείες, καταλήγοντας σε μια βόλτα, έξω από τα καθιερωμένα.

ΠΗΓΗ:thetravelbook