Συναγερμός για το «κύμα» προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου

Παρασκευή απόγευμα στο προαναχωρησιακό κέντρο της Μόριας στη Λέσβο, μια μέρα με ροές σε ανεκτά επίπεδα.

Αντιμέτωπα με ένα «κύμα» προσφύγων βρίσκονται ήδη τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Πριν ακόμη έρθει το καλοκαίρι, εποχή κατά την οποία οι μεταναστευτικές ροές αυξάνονται, τα ελληνικά θαλάσσια σύνορα δέχονται ιδιαίτερα μεγάλη πίεση.

Τον Μάρτιο οι συλλήψεις μόνο του Λιμενικού ήταν πενταπλάσιες από τον ίδιο μήνα πέρυσι. Συνολικά, από Ιανουάριο μέχρι και Μάρτιο μπήκαν στην Ελλάδα διά θαλάσσης 10.445 πρόσφυγες και μετανάστες, όταν την ίδια περίοδο πέρυσι είχαν συλληφθεί από το Λιμενικό 2.863. Τη μεγαλύτερη πίεση δέχεται η Λέσβος, που κλήθηκε να διαχειριστεί το περασμένο τρίμηνο πάνω από 5.000 άτομα, με τα 3.000 να φτάνουν μόνο μέσα στον Μάρτιο (πέρυσι είχε δεχτεί περίπου 1.400 όλο το τρίμηνο).

Η τάση αυτή είχε διαφανεί ήδη από πέρυσι, καθώς οι συλλήψεις του 2014 στα θαλάσσια σύνορα (43.518) είχαν ξεπεράσει κατά 280% τα νούμερα του 2013 (11.447). Φέτος όμως τα νέα δεδομένα προειδοποιούν για ένα ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι, καθώς οδεύουμε για νέο ρεκόρ στις μεταναστευτικές ροές.

Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα, η κυβέρνηση επιχειρεί να διαμορφώσει ένα εθνικό σχέδιο δράσης, βελτιώνοντας τον συντονισμό των εμπλεκόμενων υπηρεσιών. Την περασμένη εβδομάδα σε διυπουργική σύσκεψη, αποφασίστηκε η δημιουργία επιτροπής με υπηρεσιακούς παράγοντες των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη, Μεταναστευτικής Πολιτικής, Ναυτιλίας, Υγείας, Εσωτερικών όπως επίσης και στελεχών από Οργανώσεις που εμπλέκονται στις διαδικασίες.

Στόχος είναι να υπάρξει γρήγορη καταγραφή των αναγκών σε προσωπικό, μέσα, εξοπλισμό κ.λπ. και να προβλεφθούν χώροι σε σημεία εισόδου, τουλάχιστον εκεί όπου δεν υπάρχουν δομές (όπως για παράδειγμα στα Δωδεκάνησα), ώστε να ολοκληρώνονται σε ανθρώπινες συνθήκες οι διοικητικές διαδικασίες για τους νεοεισερχόμενους, χωρίς αυτό να επιβαρύνει τις τοπικές κοινωνίες. Η εξίσωση δεν είναι εύκολη, δεδομένων των αντιδράσεων που συχνά προκύπτουν στις τοπικές κοινωνίες, της έλλειψης πόρων, ανθρώπινου δυναμικού και μέσων, αλλά και της μεγάλης αύξησης των ροών, ιδιαιτέρως από τη φλεγόμενη Συρία. Κάποιοι κάνουν λόγο για τη μεγαλύτερη κρίση μετατόπισης πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Τουρκία έχουν καταγραφεί 1,7 εκατ. Σύροι πρόσφυγες, ενώ άλλο 1,2 εκατ. βρίσκονται στον Λίβανο.

«Ο πόλεμος στη Συρία δεν φαίνεται να φτάνει στο τέλος του. Οι γειτονικές χώρες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν άλλο τους εκτοπισμένους. Η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει αξιόπιστα προγράμματα επανεγκατάστασης», ζήτησε από την Αθήνα ο Γιαν Γιάραμπ, περιφερειακός εκπρόσωπος για την Ευρώπη του Υπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Οι αντοχές της Λέρου δοκιμάστηκαν το τελευταίο τρίμηνο με 1.260 πρόσφυγες να φτάνουν στο νησί. Μάλιστα, κάποιοι αναγκάστηκαν να κοιμηθούν σε αποθήκη του Λιμεναρχείου.

Πρώτοι οι ΣύροιΠερισσότεροι από τους μισούς που μπαίνουν παράτυπα στη χώρα είναι Σύροι, ακολουθούν Αφγανοί και Σομαλοί, ενώ αυξάνονται σημαντικά και οι Ιρακινοί, στην πατρίδα των οποίων δρουν οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Οπως λέγεται από κόσμο που καλείται να τους διαχειριστεί στα νησιά, είναι άνδρες κυρίως 20-35 ετών, αλλά και οικογένειες, έγκυες γυναίκες, μικρά παιδιά, άνθρωποι με αναπηρίες ή χρόνια προβλήματα υγείας.

«Οι Σύροι μας διηγούνται ιστορίες φρίκης», μας λέει η Ματίνα Κατσιβέλη, από το Δίκτυο Αλληλεγγύης Λέρου που φροντίζει για στεγνά ρούχα, ξηρά τροφή κ.ά. Από εθελοντικές ομάδες καλύπτονται κυρίως και σε άλλα νησιά, όπως στη Χίο, οι ανάγκες σε ρούχα, παπούτσια, σεντόνια κ.ά.

Η Λέρος δέχτηκε 1.260 ανθρώπους τους τελευταίους τρεις μήνες. Κάποιοι αναγκάστηκαν να διανυκτερεύσουν στην αποθήκη του Λιμεναρχείου. Τελικά άνοιξε ένα μικρό κτίριο που είχε επιλεγεί για φιλοξενία προσφύγων, αλλά έμενε κλειστό. Τώρα κι αυτό φαίνεται μικρό. «Εμείς δεν μπορούμε πλέον μόνοι μας να αντιμετωπίσουμε τις ανάγκες», θα πει ο δήμαρχος Λέρου, Μιχάλης Κόλιας.

Εγκαταστάσεις χωρίς εξοπλισμό
Εφεραν κρεβάτια και κουβέρτες από τη Βόρεια Ελλάδα

Σε αντίθεση με τα Δωδεκάνησα τα οποία στερούνται εντελώς οργανωμένων χώρων, το Βόρειο Αιγαίο έχει κάποιες εγκαταστάσεις, κυρίως κράτησης, αλλά με λειτουργικά προβλήματα κι ελλείψεις.

Οταν η Λέσβος «συνελήφθη» εξαπίνης από την τεράστια αύξηση των ανοιξιάτικων αφίξεων, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να συσσωρεύονται και να κοιμούνται στο λιμάνι, άνοιξαν άρον άρον νέες πτέρυγες του προαναχωρησιακού κέντρου στη Μόρια, που κατασκευάστηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση ως κλειστού τύπου κέντρο κράτησης, αλλά στερούνταν εξοπλισμού (ένα τμήμα του είχε ανοίξει τον Οκτώβρη, όταν σημειώθηκε πάλι έξαρση αφίξεων). Η κατάσταση ήταν δύσκολη, δεν υπήρχαν αρκετά κρεβάτια, κουβέρτες, τα είδη υγιεινής δεν έφταναν. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές από τους Γιατρούς του Κόσμου έτρεχαν και δεν έφταναν. Την Πέμπτη ήρθαν κρεβάτια από τη Βόρεια Ελλάδα, στρώματα, κουβέρτες και κλινοσκεπάσματα.

«Με ανησυχεί πολύ η κατάσταση. Οι ρυθμοί είναι εντονότατοι και αυξάνονται συνεχώς», σχολιάζει ο δήμαρχος Λέσβου, Σπύρος Γαληνός, καλώντας την ΕΕ να αναλάβει τις ευθύνες της. Την Παρασκευή το απόγευμα υπήρχαν περίπου 400 άτομα στη Μόρια. Εκεί, όπως και στη Χίο και στη Λέρο, οι Αρχές διεκπεραιώνουν γρήγορα την καταγραφή των στοιχείων και την ταυτοποίηση και κατά κανόνα τους απελευθερώνουν με 6μηνη (τους Σύρους) ή 30ήμερη αναστολή απέλασης. Ολοι -όπως περιγράφουν οι κάτοικοι - παίρνουν το πλοίο για την Αθήνα, αναζητώντας φίλους, συγγενείς ή τις παράνομες οδούς που οδηγούν στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
jfoskolos@pegasus.gr

ΠΗΓΗ:ethnos.gr