Αγιά: Τα δώρα του Κισσάβου

Αγιά θα πει αρχοντιά, πολιτισμός και τέχνες, θα πει χιονισμένες κισσαβοκορφές κι αχανείς, ατελείωτες παραλίες στο Αιγαίο· αλλά και φαράγγια, κρυμμένοι καταρράκτες, γεφύρια κι υδραγωγεία που ακόμα να συμφωνήσουμε πόσες καμάρες έχουν..

Μια αληθινή αποκάλυψη οι διπλοί καταρράκτες στο φαράγγι της Καλυψούς

Η Αγιά έχει το εξής παράδοξο: έχει απ' τη μια τον δεύτερο μεγαλύτερο ορεινό όγκο της Λάρισας, τον Κίσσαβο με τ' όνομα (μετά τον Ολυμπο), και παράλληλα έχει στα πόδια του βουνού να απλώνεται κι ένα αχανές παραλιακό μέτωπο, που μαζεύει τα καλοκαίρια στις αμμουδιές του όλη τη Λάρισα. Και τα Τρίκαλα. Και την Καρδίτσα. Και βουνό και θάλασσα, δηλαδή.

Ξεκίνημα λοιπόν από την Αγιά, το μέγα κεφαλοχώρι. Πώς είναι όταν βρίσκεσαι κάπου και ψάχνεις να ανακαλύψεις τα παλιά αρχοντικά ανάμεσα στα σύγχρονα σπίτια; Στην Αγιά δεν θα 'χεις τέτοιο θέμα, γιατί τα αρχοντόσπιτα είναι ο κανόνας, ιδίως στην Ανω πόλη!

Το γεφύρι της Παπαρίζαινας, στο Κόκκινο Νερό

Δεκάδες είναι, σε κάθε γειτονιά, σε κάθε δρόμο: του Αλεξούλη, του Ριζούλη, του Ευστρατιάδη, του Πετράκη, του Αντωνίου, του Τζιτζιλέρη, του Καλόγερου. Οχι όλα στην ίδια κατάσταση, κάποια απ' αυτά (και τα αναρίθμητα άλλα της Αγιάς) κατοικούνται, κάποια άλλα συντηρούνται από τις οικογένειες που τα κατέχουν, και κάποια παραδίδονται κάθε μέρα στο ανελέητο πέρασμα του χρόνου.

Για το πώς προέκυψαν τόσα πλουσιόσπιτα στην Αγιά, η απάντηση έρχεται απ' τα μακρινά τα χρόνια του 18ου αι., όταν το κεφαλοχώρι τούτο άκμαζε χάρη στο βαμβάκι και το μετάξι που εξασφάλιζαν πλούτο κι ευημερία.

Η κίνηση η πολλή στην Αγιά περιστρέφεται γύρω από την κεντρική της (αν και όχι τόσο «παραδοσιακή») πλατεία, εκεί που θα καταλήξεις για έναν καφέ ή ποτό, αφού όμως πρώτα κάνεις μια επίσκεψη στον Αγιο Αντώνιο, την εκκλησία με τις αλυσίδες πίσω απ' το ιερό όπου έδεναν (λένε) τους δαιμονισμένους μέχρι πριν από εκατό χρόνια. Ψάξε και το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, με το ωραίο καθολικό του 1292.

Απ' την Αγιά στο Μεταξοχώρι δεν είναι ούτε μια... γόπα δρόμος. Βασικά, δεν ξεχωρίζεις πια πού τελειώνει το ένα το χωριό και πού αρχίζει τ' άλλο, έτσι όπως απλώθηκαν με τα χρόνια και συναντήθηκαν. Η ίδια αρχοντιά κι εδώ, ο ίδιος πλούτος.

Και το όνομά του μαρτυρά και την πηγή του: η σηροτροφία διένυε εποχές λαμπρές κατά τον 18ο αι., σε σημείο που σχεδόν κάθε σπίτι τότε στο χωριό εξέτρεφε μέσα στους ίδιους τους χώρους του μεταξοσκώληκες, παρέχοντάς τους το κατάλληλο περιβάλλον ώστε να αναπτυχθούν τα πολύτιμα κουκούλια. Ο χρόνος έκανε τον κύκλο του, ήρθε η παρακμή, αλλά η αρχοντιά, αρχοντιά.

Χαβούζες με το χαρακτηριστικό κόκκινο νερό, στο Κόκκινο Νερό

Σήμερα, όλο και περισσότεροι έρχονται στο Μεταξοχώρι όχι μόνο για να στήσουν ξανά στα πόδια τους τα παλιά σπιτικά, μα και για να φτιάξουν νέα και να μείνουν μόνιμα εδώ. Κι ανάμεσά τους, άνθρωποι των τεχνών πολλοί (με πρωτεργάτη τον Μποστ!), γι' αυτό και το Μεταξοχώρι το λένε πια και χωριό των καλλιτεχνών.

Για μια πανοραμική θέα του Μεταξοχωρίου (και της Αγιάς) θα ανέβεις μέχρι την εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Να δεις ακόμα τη θεόρατη γκαβτζιά, ένα δέντρο που θα 'ταν φαίνεται αποφασισμένο να ψηλώσει όσο γίνεται πιο πολύ, σε σημείο μάλιστα που έσκισε στα δύο έναν βράχο που «τόλμησε» να σταθεί εμπόδιο.

Τέλος, ακολούθησε τον χωματόδρομο προς τον Αγιο Ευστάθιο μέχρι το παλιό υδραγωγείο με τις... πόσες καμάρες; Οκτώ λένε κάποιοι ντόπιοι, μπορεί να τις βρεις και έντεκα όμως. Ισως η βλάστηση να κρύβει κατά καιρούς και κάποιες, ποιος ξέρει...

Σιμά στο Μεταξοχώρι είναι το Μεγαλόβρυσο, ωραίο χωριό κι αυτό, με τα πετρόκτιστα σπίτια του, βορειότερα η Ανατολή, όπου πολλοί Λαρισαίοι διατηρούν τα εξοχικά τους, και πιο ανατολικά (θα χρειαστεί να βγεις ξανά στον κεντρικό δρόμο) η Μελίβοια, άλλο τρανό κεφαλοχώρι με παράδοση μεγάλη οινοπαραγωγής και σηροτροφίας.

Από τη Μελίβοια ξεκινά ένας φανταστικός χωματόδρομος που περνά περιμετρικά από την ανατολική πλευρά του Κισάβου και φτάνει μέχρι την Καρίτσα. Αν ο καιρός το επιτρέπει, μη διστάσεις να τον ακολουθήσεις, η διαδρομή είναι εκπληκτική, θα περάσεις από αμέτρητες φουρκέτες που θα σου φανούν εντυπωσιακά όμοιες, με μικρά καταρρακτάκια στον μυχό τους, να σκεπάζουν με τα νερά τους ενίοτε -ανάλογα με τον καιρό- τον δρόμο.

Λίγο πριν φτάσεις στην Καρίτσα, θα δεις την καινούργια σήμανση που ενημερώνει για το μονοπάτι που οδηγεί στο φαράγγι της Καλυψούς. Περίπου 1.200 μέτρα ηπιότατης ανάβασης στον Κίσαβο, με κόκκινα βέλη σε βράχια και κορμούς που δεν σ' αφήνουν να χάσεις τον δρόμο σου και σε μισή (το πολύ) ώρα θα καταλήξει στους εντυπωσιακούς διπλούς καταρράκτες!

Σε πρώτο πλάνο το Μεταξοχώρι και στο φόντο η Αγιά

Μια ανάσα απ' την Καρίτσα, με άσφαλτο πλέον, είναι το Κόκκινο Νερό, με το πετρογέφυρο της Παπαρίζαινας. Κι έπειτα ξανά κατεύθυνση προς τον Νότο, και το αχανές παραλιακό μέτωπο, από την Μπούκα και τη Βελίκα μέχρι τον διάσημο Αγιόκαμπο, που το καλοκαίρι γεμίζει ασφυκτικά από λουόμενους.

Για το τέλος, θα κινηθείς από τον Αγιόκαμπο προς την ενδοχώρα και έπειτα από ούτε 7 χιλιόμετρα θα φτάσεις στη Σκήτη. Γραφικό το χωριό, τα μεγάλα του χαρίσματα ωστόσο είναι άλλα: πρώτα το κάστρο του, μέρος της βυζαντινής Κενταυρόπολης όπως λένε οι κάτοικοι της Σκήτης, κι έπειτα η τεχνητή του λίμνη. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα, έχει τοποθετηθεί και εντυπωσιακά... σύγχρονη οδική σήμανση για τη λίμνη, με πληροφορίες για το υψόμετρο και την υπολειπόμενη απόσταση.

ΠΗΓΗ:thetravelbook