Νότιο Πήλιο: Το νησί του βουνού

Οι νότιες απολήξεις της χερσονήσου της Μαγνησίας κρύβουν άσους στο μανίκι· την ηπιότερη πλευρά της γης των Κενταύρων, τη νηνεμία, τη γλυκάδα του Παγασητικού, τη ναυτοσύνη του Αιγαίου και στη «μύτη» της, το Τρίκερι, το νησί του βουνού!

Οι σπαρμένοι στη θάλασσα βραχώδεις σχηματισμοί που... εξυψώνουν την ακτή του Μουρτιά

Ετοιμάζου για χιλιόμετρα. Για ετερόκλητα τοπία. Για εκτός εποχής ηλιόλουστα παραθεριστικά κέντρα. Για κεφαλοχώρια που διατηρούν στο έπακρον το παραδοσιακό χρώμα τους. Κάνε όρεξη για την ημεράδα του Παγασητικού, τους κάμπους του δυτικού Πηλίου, για τους γαλήνιους όρμους που κρύβει στους κόρφους του.

Κι αν η ήπια αύρα του σε κουράσει, βγες στο Αιγαίο να νιώσεις την αλμύρα. Βρες τα απάγκια που στέκουν αντιμέτωπα με τις ανοιχτές θάλασσες. Ρίξε άγκυρα στο Τρίκερι -στην άκρη της άκρης- να πιστέψεις μονομιάς πως ήρθες σε νησί. Πήγαινε σε νησί! Στον Αλατά, στην Πρασούδα, στο Παλιό Τρίκερι. Μπες στα τουριστικά βαρκάκια και ανακάλυψε τις κουκκίδες των κουκκίδων στον χάρτη.

Στην άκρη της άκρης, το Τρίκερι

Στο Νότιο Πήλιο με τις εναλλακτικές διαδρομές και τα δεκάδες λιμάνια, εκεί που το υψόμετρο χαμηλώνει, η βλάστηση αραιώνει, οι ελιές και οι κουμαριές μπαίνουν μαζικά στο προσκήνιο. Χώρισε τις διαδρομές σου. Η πρώτη θα σε συστήσει στο τρενάκι του Πηλίου, τον θρυλικό «Μουντζούρη», που μέχρι τα τέλη του '50 αποτελούσε τον μοναδικό τρόπο επικοινωνίας με τον Βόλο.

Χειμώνας γαρ, είναι κάπου φυλαγμένος, μπαίνει όμως σε λειτουργία κάθε Απρίλιο με Οκτώβριο, αναβιώνει τη γραμμή απ τα Ανω Λεχώνια στις Μηλιές. Η κατασκευή του αποφασίστηκε το 1881, λένε τα τεφτέρια. Το πρώτο τμήμα απ' τον Βόλο στα Λεχώνια δόθηκε σε λειτουργία 14 χρόνια αργότερα. Το 1900 επικυρώθηκε η επέκτασή του στις Μηλιές.

Ο νησιώτικος κόσμος που γέννησε τους Τρικεριώτες: το Παλιό Τρίκερι με φόντο την Οθρυ

Το έργο τού μέγα μηχανικού Εβαρίστο Ντε Κίρικο (πατέρα του διάσημου ζωγράφου και εκφραστή της «μεταφυσικής ζωγραφικής» Τζόρτζιο ντε Κίρικο) δεν έφτασε ποτέ στη Ζαγορά όπως σχεδιαζόταν. Το '71 καταργήθηκε, μα μετά από 25 χρόνια αδράνειας οι μηχανές του σφύριξαν πάλι. Πλέον, η «μουσειακή» διαδρομή, διαρκεί 90 λεπτά, που περνούν σαν σίφουνας καβάλα σε 11 γέφυρες.

Οι γνωστότερες είναι η λίθινη πεντάτοξη (του Μαλακίου) και η μεταλλική «γέφυρα Ντε Κίρικο», μοναδική στον κόσμο λόγω της καμπύλης σιδηροτροχιάς. Απέχει 500 μ. απ' τον τερματικό σταθμό Μηλεών και η πρόσβαση γίνεται με τα πόδια. Αμα λιώσουν τα χιόνια, ευκαιρία να τη δεις.

Κάνε αυτό που προτείνουν οι ταμπέλες σε όλους τους νεοφερμένους. Επισκέψου την πλατεία με τον Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, την Αγία Λαύρα του Πηλίου, το μέρος όπου στις 7 Μαΐου του '21 ο Ανθιμος Γαζής ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης. Το λάβαρο της ελευθερίας φυλάσσεται απέναντι, στη βιβλιοθήκη «Ψυχής Ακος» (=ψυχής θεραπεία), με τους 3.000 τόμους που σώθηκαν -όπως και το όνομα- από την πανελλήνιας εμβέλειας Σχολή Μηλεών (1814-1844).

Κι ύστερα τραβάς για τη Βυζίτσα. Θαυμάζεις τα υποδειγματικά αναπαλαιωμένα αρχοντικά-ξενώνες και περνάς στις στρωμένες στα λευκά Πινακάτες: την αθέατη απ' τη θάλασσα γειτονιά. Η εξίσου αθέατη πλατεία (βουλιαγμένη κάτω απ' το επίπεδο του δρόμου), έχει σήμα κατατεθέν της την κρήνη του 1894 με τους κίονες και τις λεοντοκεφαλές.

Και μετά ανεβαίνεις στον Αγιο Γεώργιο Νηλείας που φημίζεται ως το πιο ψηλό χωριό του Πηλίου, τουτέστιν για την πανοραμική θέα. Στην αγκαλιά του κλείνεις τον... ας τον πούμε «πηλιορείτικο κύκλο» του νότιου Πηλίου. Αρκετά με τα όρη. Ο,τι άλλο, το κάνεις παραλιακά.

Πίνεις νερό στη μαρμάρινη κρήνη του 1894; Εφτασες στις Πινακάτες!

Τι ψάνεις πρώτα σε ένα νησί; Τις παραλίες. Αμποβός, Λεφόκαστρο, Μαραθιάς, Τζάστενη αγναντεύουν τον Παγασητικό. Μουρτιάς, Λύρη, Ποτιστικά, Θεοτόκος, Καστρί, Κατηγιώργης βρέχονται απ' το Αιγαίο. Την πρώτη... νησιώτικη ιδέα, την παίρνεις στην Αφησο, ένα κλασικό, αμφιθεατρικά χτισμένο παραθαλάσσιο χωριό. Γραφικότατη, αποζημιώνει πλήρως τους πάντες (όπως αποζημίωσε και τους Αργοναύτες, που καθώς λέγεται, υδρεύτηκαν απ' την πηγή της πριν ξεκινήσουν για το ταξίδι τους στην μακρινή Κολχίδα).

Ακολουθεί η Αργαλαστή, απλωμένη σε ένα κατάφυτο οροπέδιο. Πλούσιο χωριό. Αγροτικό, κτηνοτροφικό, αλιευτικό - τρία σε ένα. Κάποια εποχή ασχολήθηκε και με τη σηροτροφία – τέσσερα. Την επιλέγεις, αν όχι για τον πρωτευουσιάνικο χαρακτήρα που τη διέπει, τότε για το μαρμάρινο καμπαναριό της εκκλησίας Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Και για το κτίριο του παλιού παρθεναγωγείου που στις αρχές του 20ου αι. είχε ως διευθυντή της τον ποιητή Κώστα Βάρναλη.

Και για τα ανέγγιχτα σοκάκια που κρύβονται από τον κεντρικό δρόμο. Και γιατί, θέλοντας και μη, από εκεί περνάς για τη Μονή Πάου και τις δαντελωτές ακτές που προσκυνάνε τη χάρη της. Ο Αγιος Νικόλαος Πάου (από την λέξη πάγος=βράχος) δεν είναι ένα συνηθισμένο μοναστήρι.

Χτίστηκε το 1732, τοιχογραφήθηκε στα τέλη του 18ου αι., το 1843 καταστράφηκε απ' τους Τούρκους και, αν και εδώ και χρόνια δεν φιλοξενεί αδελφότητα, ξαναζεί μέσω του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (που το αναπαλαίωσε) και διοργανώνει στους κόλπους του σεμινάρια, εκθέσεις και live μεταδόσεις λειτουργιών από άλλες μονές!

Το γαλάζιο χρωματίζει τον ορίζοντα και, από εδώ και στο εξής, δεν το αφήνεις απ' τα μάτια σου. Στο Χόρτο, τη σκάλα της Αργαλαστής, έχεις για συνοδοιπόρους σου τα ατάραχα νερά. Στη δημοφιλή Μηλίνα, τα αρμυρίκια της παραλιακής να κοιτούν κατάματα το νησί του Αλατά. Το ακατοίκητο και ελιό...λουστο νησάκι, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομά του από κάποιον αλατά που ζούσε εκεί, εκμεταλλευόμενος τις αλυκές της απέναντι στεριάς.

Η Θεοτόκος ονοματίζει την ομώνυμη ακτή του Αιγαίου

Φυσικός προστάτης του όρμου Βαλτούδι, φιλοξενεί μόνον ένα κτίσμα. Ο λόγος για τη Μονή των Αγίων Σαράντα, που έπαιξε σπουδαίο ρόλο κατά τις (νικηφόρες) επαναστατικές συγκρούσεις του 1823. Και παρότι βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τη Μηλίνα, ανήκει στους Τρικεριώτες. Το ίδιο και η γειτονική, μικρότερη νήσος Πρασούδα, που φιλοξενεί ένα ερειπωμένο βυζαντινό μοναστήρι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή.

Η Μελίνα πάντως είναι το επίνειο του Λαύκου, και ως τέτοιο σου δίνει κάθε ευκαιρία (με ΙΧ ή με μονοπάτι) να διανύσεις τα 7 χλμ. που τα χωρίζουν και να εξερευνήσεις τα νοικοκυρεμένα του λιθόστρωτα. Να συνεχίσεις, αν θες, μέχρι το Προμύρι, να καταλήξεις στον Μουρτιά, στην παραλία της Θεοτόκου, ή στον Κατηγιώργη, το πευκοντυμένο ψαροχώρι που εξελίσσεται σε έγα τουριστικό
θέρετρο.

Χταπόδι ξιδάτο, ψητό ή ωμό, στο ψαροχώρι της Αγίας Κυριακής

Να κατέβεις στον Πλατανιά, το μεγαλύτερο αλιευτικό καταφύγιο της Μαγνησίας, να στήσεις καρτέρι στο φέρι για τα νησιά των Βορείων Σποράδων και την Εύβοια. Αλλιώς, στοχεύεις κατευθείαν στον νότο, προσπερνάς τα παραταγμένα ιστιοπλοϊκά σκάφη, τα camping που χαϊδεύουν το κύμα και τις ακρογιαλιές του Μαραθιά.

Αν είναι να κοντοσταθείς κάπου, κάν' το στη φωτογενή Τζάστενη με τα γαλανόλευκα σπιτάκια στον μυχό του κόλπου. Γιατί όχι; Να φτιάξεις τη δική σου καρτ- ποστάλ. Και άπαξ και εμφανιστεί το Τισαίο όρος, το αγκαζάρεις· μαζί του κάνεις τα τελευταία, μοναχικά χιλιόμετρα για τη νησιώτικη πολιτεία του Παγασητικού.

Φρουρός τριών θαλασσών

Η λίθινη πεντάτοξη «γέφυρα Ντε Κίρικο»

Ενας, δύο, τρεις κόσμοι. Ο Παγασητικός, ο Βόρειος Ευβοϊκός, ανατολικά το Αιγαίο. Η θάλασσα να στραφταλίζει από τις ακτίνες του ηλίου, να'ναι μεσημέρι, να 'χουν μπει όλοι στο κουκούλι τους και να νομίζεις πως κάνεις βόλτα στα στενορύμια κάποιου νησιού. Και για τους ίδιους τους Τρικεριώτες έτσι ήταν, καθώς μέχρι τα τέλη του '80, λόγω της απουσίας χερσαίων δρόμων, μεγαλύτερες σχέσεις είχαν με τη Δυτική Μαγνησία παρά με το Πήλιο.

Οι πρώην κάτοικοι της νήσου Παλαιό Τρίκερι -του μοναδικού κατοικημένου του Παγασητικού-, στις αρχές του 17ου αι., αναζήτησαν ασφάλεια στον απέναντι βραχώδη λόφο. Αγκαλιά με τη θάλασσα βρέθηκαν πάλι, αλλά είχαν καλύτερη οπτική επαφή με τους επικείμενους εχθρούς.

25 μέτρα το καμπαναριό της εκκλησίας Πέτρου και Παύλου, ο ουρανοξύστης της Αργαλαστής!

Οχυρώθηκαν λοιπόν γύρω από την εκκλησία της Αγίας Τριάδας (με το αριστουργηματικό τέμπλο και «τον θρόνο του Ναπολέοντα», που όπως λένε, αγοράστηκε στη Βαρκελώνη), έχτισαν τα σπίτια τους κοντά κοντά, φρουριακά, σήκωσαν πυργόσπιτα. Το πιο γνωστό είναι του Φουρτούνα, εύκολα το εντοπίζεις, ρώτα για το σπίτι «του δημάρχου», όλο και κάποιος θα βρεθεί να σου πει.

Οι παλιοί ψαράδες, σφουγγαράδες και τολμηροί καπεταναίοι, εξακολούθησαν να βγάζουν από τη θάλασσα τα προς το ζην. Εφτιαξαν μάλιστα δύο επίνεια. Κότες και Αγία Κυριακή αγκαλιάζουν το ιστορικό θαλασσοχώρι και ενώνονται μαζί του με λιθόχτιστα καλντερίμια.

Για φρέσκο ψάρι δεν συζητάμε, αν είσαι λάτρης, ήρθες κατευθείαν στην πηγή! Στην Αγία Κυριακή θα μάθεις να τρως ωμό το χταπόδι, θα δεις το καρνάγιο, θα επισκεφτείς και την ομώνυμη εκκλησία που χτίστηκε το 1786, ταυτόχρονα με τα πρώτα σπίτια της. Κι όταν χορτάσεις θαλασσοδαρμένες εικόνες, θα πάρεις το αμάξι, θα κάνεις τα 6 χλμ. έως τον Αλογόπορο, θα μισθώσεις ένα θαλάσσιο ταξί, θα μπαρκάρεις για το παλιό νησί...

Μισό ναυτικό μίλι και έφτασες. Χρόνος-ρεκόρ. Η κουκκίδα γης που από τα ψηλά μοιάζει με χταπόδι που επιπλέει είναι γνωστή από τα προϊστορικά χρόνια ως Κικύνηθος. Λέγεται κιόλας πως οι Αργοναύτες προσάραξαν στην ακτή της για να επισκευάσουν την «Αργώ».

Πλήθος κόσμου σταματά τώρα για άλλους λόγους: μια (ανενεργή) μονή, δύο ταβέρνες, ένα παντοπωλείο, ελάχιστα ενοικιαζόμενα και μια χούφτα απόμερες παραλίες. Ηρεμία, ναυτοσύνη και...καμία σχέση με το Πήλιο.

Μέγιστο αξιοθέατο η Μονή Παναγίας, χτίστηκε στα 1837 μετά τη (θαυματουργή) εύρεση της θαυματουργής εικόνας, ενώ χρόνο με τον χρόνο χτίστηκαν γύρω της 100 κελιά που, πλέον, χρησιμοποιούνται για τη -μετά μικρού αντιτίμου- φιλοξενία των προσκυνητών.

Η Αγία Κυριακή στη σμίξη τριών θαλασσών. Σε πρώτο πλάνο το καρνάγιο

Είναι να 'ρθεις στις 10 Σεπτεμβρίου που γιορτάζει. Το λένε οι Αγιο-Κυριακιώτες και αν θες το πιστεύεις. Καθισμένοι στην προβλήτα του χωριού τους βλέπουν τη θάλασσα να σηκώνεται. Στην πραγματικότητα βουλιάζει το νησί!

Κείμενο: Ηλέκτρα Φατούρου
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Σαρρής

ΠΗΓΗ:thetravelbook.gr