Ο πατέρας του «Mr ΔΝΤ» γράφει για το μύθο του Ανατόλια

O Γουίλιαμ Μακ Γκρου δεν είναι μόνο ο πατέρας του εκπροσώπου στην Ελλάδα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου -από το 2013- Γουές Μακ Γκρου. Είναι ένας Αμερικανός που έχει επιλέξει εδώ και πάνω από μισό αιώνα, από τη δεκαετία του 1960, να κάνει την Ελλάδα κάτι περισσότερο από δεύτερη πατρίδα του. Ζει στη Θεσσαλονίκη, έχει αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο και όσοι τον γνωρίζουν από κοντά τον θεωρούν έναν «Ελληνα στην ψυχή και στο πνεύμα».

Αυτές τις μέρες εκδόθηκε το δεύτερο βιβλίο του «Educating Across Cultures: Anatolia College in Turkey and Greece», το οποίο σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα Ελληνικά. Μέσα από τη διαδρομή του Κολλεγίου Ανατόλια από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του το 1886 στη Μερζιφούντα του Πόντου και στη συνέχεια από το 1924 με τη μετεγκατάστασή του στη Θεσσαλονίκη, λόγω των διώξεων των Τούρκων, μέχρι τη σημερινή εποχή, υπάρχει η παράλληλη διαδρομή του ποντιακού ελληνισμού και σημαντικές στιγμές της ιστοριογραφίας της Θεσσαλονίκης.

Ο Γουίλιαμ Μακ Γκρου υπήρξε πρόεδρος του Ανατόλια από το 1974 μέχρι και το 1999 και πρόεδρος στη συνέχεια από το 2005 έως το 2009 της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, ενώ είχε προηγηθεί η θητεία του στο διπλωματικό σώμα των ΗΠΑ στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία (Σμύρνη). Αυτό που τον γοήτευσε και τον έθελξε στην Ελλάδα, όπως μας είπε, ήταν η εικόνα της στις αρχές της δεκαετίας του '60. «Ηταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εποχή, που άνθιζε η ελληνική κουλτούρα, μετά και τη δύσκολη περίοδο του Εμφυλίου, που προσφερόταν ώστε να ερωτευτεί κανείς την Ελλάδα», μας είπε ο κ. Μακ Γκρου.

Στέκεται ιδιαίτερα στην ελληνική μουσική εκείνης της περιόδου και την προσωπική του γνωριμία με τους μεγάλους δημιουργούς της, τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ μιλάει με θαυμασμό για την αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη. Υπόθεση ζωής, όμως, για τον ίδιο υπήρξε το Κολλέγιο Ανατόλια. Το υπηρέτησε για ένα τέταρτο του αιώνα και φρόντιζε ο ίδιος για κάθε μία ξεχωριστά υποτροφία που δινόταν σε νέους από ολόκληρη την Ελλάδα. Τους γνώριζε από κοντά και αρκετοί από αυτούς, από σχολεία και περιοχές της επαρχίας, βρέθηκαν στο Ανατόλια και στη συνέχεια σε πανεπιστήμια τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού να διαπρέπουν.

Ο γιος του και σημερινός εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην Ελλάδα, Γουές Μακ Γκρου, που φοίτησε στο φημισμένο Πάινγουντ.

Θα αναφερθεί μάλιστα ιδιαίτερα σε κάποιες προσωπικότητες που αυτό το διάστημα πρωταγωνιστούν στις πολιτικές εξελίξεις, ακόμη και ως... αντίπαλοι και φοίτησαν με υποτροφίες στο Ανατόλια. Οπως ο τέως υπουργός Γκ. Χαρδούβελης (1955), που από τα Πούλιθρα Αρκαδίας βρέθηκε με υποτροφία στο Ανατόλια και στη συνέχεια πάλι με υποτροφία στο Χάρβαρντ, για να συνεχίσει στο Μπέρκλεϊ, όπου εκπόνησε τη διατριβή του. Σήμερα συνεχίζει ως μέλος της εφορευτικής επιτροπής και βοηθάει το σχολείο, όπως λέει ο κ. Μακ Γκρου.

Απόφοιτοι Λαπαβίτσας και Ρουμπάτης

To δεύτερο βιβλίο του Γουίλιαμ Μακ Γκρου εκδόθηκε στα Aγγλικά, αλλά σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα Eλληνικά.

Λίγα χρόνια μετά αποφοιτούσε από το Ανατόλια και ο νυν βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και σφόδρα αντιμνημονιακός, με καταγωγή από τη Νάουσα, Κώστας Λαπαβίτσας (1961). Για να ακολουθήσουν οι σπουδές του στο London School of Economics, το διδακτορικό του στο Κολέγιο του Μπίρκμπεκ στο Λονδίνο και σήμερα να είναι καθηγητής Οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, με ειδίκευση στα Χρηματοπιστωτικά και την Ιαπωνική Οικονομία. Την περίοδο που ο Κ. Λαπαβίτσας φοιτούσε στο Ανατόλια, ο σημερινός εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην Ελλάδα βρισκόταν κι αυτός στη Θεσσαλονίκη δίπλα στον πατέρα του, πρόεδρο του κολεγίου, και φοιτούσε στο Πάινγουντ.

Πριν από τους παραπάνω είχε βρεθεί στο Ανατόλια από τα Γιάννενα, με υποτροφία, ο πρώην ευρωβουλευτής και πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος για μια περίοδο, επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου, Γιάννης Ρουμπάτης (1948), σήμερα διοικητής της ΕΥΠ. Στις πολιτικές προσωπικότητες που αποφοίτησαν από το Ανατόλια περιλαμβάνεται και o Γ. Μπουτάρης. Ο Γουίλιαμ Μακ Γκρου στέκεται ιδιαίτερα στα τραγικά γεγονότα της εισβολής στην Κύπρο. Ο ίδιος είχε μόλις αναλάβει πρόεδρος του Ανατόλια και αποφάσισε να έρθουν 26 πρόσφυγες μαθητές από τη Βόρεια Κύπρο με υποτροφίες στο Ανατόλια. «Είχαν διωχθεί από τα χωριά τους από το βόρειο κομμάτι της Κύπρου.

Στη Μερζιφούντα του Πόντου ξεκίνησε το 1886 η ιστορία του Ανατόλια.

Τα φέραμε πολύ γρήγορα στην Ελλάδα και πήγα ο ίδιος μαζί με δύο μαθητές στο λιμάνι του Πειραιά για να τους υποδεχτώ και να τους παραλάβω. Αυτά τα παιδιά άνθισαν στο σχολείο μας και σήμερα είναι προσωπικότητες στη ζωή της Κύπρου».

Η ιστορία του κολλεγίου Ανατόλια
Aπό τον Πόντο στη Θεσσαλονίκη

Για την πρώτη περίοδο του Ανατόλια στη Μερζιφούντα της Τουρκίας, στον Πόντο, με την οποία ασχολείται εκτεταμένα στο βιβλίο, λέει ότι το κολέγιο πέρασε τις χειρότερες στιγμές του εκεί και συνοδεύτηκε από δραματικά γεγονότα.

Μετά την εισβολή του «Αττίλα», ο Γουίλιαμ Μακ Γκρου αποφάσισε 26 πρόσφυγες, μαθητές από τη Βόρεια Κύπρο, να έρθουν με υποτροφία στο κολέγιο.

Οι ίδιες οι εκθέσεις του σχολείου και η αλληλογραφία των καθηγητών αποτελούν ένα σημαντικό υλικό. Το 1893 οι Αρχές κατηγόρησαν τους υπευθύνους του Ανατόλια ότι έκρυψαν επαναστάτες Αρμένιους και κάποιοι έκαψαν τη Σχολή των Θηλέων, ενώ το 1895 με την έναρξη των πρώτων μεγάλων διωγμών κατά των Αρμενίων έπεσαν θύματα και μέλη του προσωπικού.

Στα γεγονότα της μεγάλης γενοκτονίας του 1915 το σχολείο προσπάθησε να προστατέψει τους μαθητές του κλείνοντας τις πόρτες, αλλά τα τουρκικά στρατεύματα εισήλθαν και απήγαγαν 60 Αρμένισσες μαθήτριες. Οταν ξεκίνησε το Ανατόλια το 1886 πλειοψηφούσαν οι Αρμένιοι μαθητές και οι Ελληνες ήταν ελάχιστοι.

O Γουίλιαμ Μακ Γκρου με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους.

Ομως στα χρόνια που ακολούθησαν και συνοδεύτηκαν από τις διώξεις των Αρμενίων, ο αριθμός των μαθητών τους άρχισε να υποχωρεί και αντίθετα να αυξάνεται σταδιακά αυτός των Ελλήνων.

Εκτέλεσαν μαθητές και καθηγητές
Οταν ξεκίνησε ο πόλεμος Ελλάδας - Τουρκίας οι τουρκικές αρχές κατηγόρησαν τους υπευθύνους του σχολείου ότι βοηθούσαν το επαναστατικό κίνημα των Ελλήνων και ιδιαίτερα έναν σύλλογο που είχαν δημιουργήσει μαθητές και απόφοιτοι του Ανατόλια με τον τίτλο «Πόντος».

Με τον υποψήφιο των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ Μάικλ Δουκάκη.

Τον Φεβρουάριο του 1921 οι Τούρκοι περικύκλωσαν το Ανατόλια, συνέλαβαν δύο καθηγητές, δύο αποφοίτους και έναν μαθητή και τους οδήγησαν στην Αμάσεια όπου και τους εκτέλεσαν.

Το Ανατόλια έκλεισε οριστικά το 1921 και ήρθε στη Θεσσαλονίκη το 1924 αρχικά στου Χαριλάου και οριστικά στη συνέχεια στην Πυλαία «για να υπηρετήσει τους πρόσφυγες που ήρθαν το 1922 -άλλωστε οι περισσότεροι πρόσφυγες από την περιοχή του παλιού Ανατόλια στον Πόντο είχαν έρθει στη Μακεδονία- και όλοι σχεδόν οι πρώτοι του μαθητές ήταν πρόσφυγες», λέει ο Γ. Μακ Γκρου.

Καταφύγια από τους Γερμανούς
Οι περιπέτειες του Ανατόλια συνεχίστηκαν κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο οι εγκαταστάσεις του κολεγίου λειτούργησαν ως νοσοκομείο, ενώ οι Γερμανοί του Χίτλερ εγκατέστησαν εδώ την ανώτατη διοίκηση για τα Βαλκάνια!

Απομεινάρι από εκείνη την εποχή τα υπόγεια καταφύγια σε βάθος 20 μέτρων κάτω από το έδαφος, που κατασκεύασαν οι Γερμανοί, να παραμένουν και σήμερα κλειστά και αμπαρωμένα, εξάπτοντας τη φαντασία των μαθητών.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΕΛΙΔΗΣ

ΠΗΓΗ:ethnos.gr