Οδηγοί της ανάκαμψης στην Ευρωζώνη οι... απόφοιτοι του Μνημονίου

Αποτελεί τραγική ειρωνεία για την Ελλάδα, που διαπραγματεύεται μετά χιλίων ζορίων ένα τρίτο Μνημόνιο και βρίσκεται αντιμέτωπη με (τουλάχιστον) άλλα δύο χρόνια βαθιάς ύφεσης, ότι στην εμπροσθοφυλακή της ανάκαμψης της Ευρωζώνης βρίσκονται δύο χώρες-απόφοιτοι της «Μεγάλης των Μνημονίων» σχολής, η Ιρλανδία και η Ισπανία.
Οι δυο αυτές χώρες που μέχρι πρότινος συγκαταλέγονταν στην ομάδα των αδύναμων χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης αναδεικνύονται τώρα σε πρωταθλητές της ανάπτυξης και οι κυβερνήσεις ελπίζουν να κεφαλαιοποιήσουν τα οφέλη στις εκλογές που έρχονται, με την κυβέρνηση του Έντα Κένι στο Δουβλίνο να βρίσκεται σε σαφώς πλεονεκτικότερη θέση από αυτή του Μαριάνο Ραχόι στη Μαδρίτη.

Ο «κελτικός τίγρης» βρυχάται ξανά

Ένας από τους λόγους για την ιρλανδική υπεροχή είναι ότι η ανάκαμψη της οικονομίας είναι πιο εντυπωσιακή και έχει γίνει αισθητή σε μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας της χώρας: Ήδη από το 2014, το ΑΕΠ «έτρεχε» με ρυθμό 4,8% που ήταν μακράν ο ταχύτερος όχι μόνο στην Ευρωζώνη, αλλά και στην Ε.Ε. Την Πέμπτη, το ήδη εντυπωσιακό αυτό ποσοστό αναθεωρήθηκε ανοδικά σε 5,2%, σε μια εξέλιξη που σηματοδότησε την επιστροφή της ιρλανδικής οικονομίας στο μέγεθος που είχε το 2007, πριν από το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης που πυροδότησε το σπάσιμο της «φούσκας» της αγοράς ακινήτων που συμπαρέσυρε σε κατάρρευση ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της χώρας, αναγκάζοντας το Δουβλίνο να γίνει η δεύτερη χώρα μετά την Ελλάδα που... βρέθηκε στην ανάγκη της τρόικας, λαμβάνοντας πρόγραμμα στήριξης 61 δισ. ευρώ το φθινόπωρο του 2010. Δύο χρόνια παρά κάτι μετά την εκπνοή του προγράμματος, το Μνημόνιο (που εφάρμοσαν ευλαβικά οι Ιρλανδοί, βοηθούμενοι από το γεγονός ότι ήταν πολύ «ελαφρύτερο» σε σχέση με το ελληνικό) φαίνεται να αποτελεί απλώς μια δυσάρεστη ανάμνηση: Η χώρα διεκδικεί εκ νέου το προσωνύμιο «κελτικός τίγρης», αφού αναπτύχθηκε με ρυθμό 1,4% το α’ τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο, ποσοστό που παραπέμπει σε ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 6,5%, ο οποίος προσιδιάζει περισσότερο σε αναδυόμενη οικονομία, παρά σε αναπτυγμένη.

Οι εκτιμήσεις για ρυθμό ανάπτυξης 4% φέτος μοιάζουν μετριοπαθείς και ακόμα και η συντηρητική Κεντρική Τράπεζα αναθεώρησε ανοδικά τις προβλέψεις της για φέτος και το 2015. Η ανεργία έχει υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό, ενώ εγχώρια ζήτηση, εξαγωγές και επενδύσεις αυξάνονται με υγιείς ρυθμούς, αποτυπώνοντας μια ισορροπημένη ανάκαμψη. Οι ταχύτεροι ρυθμοί ανάπτυξης «μεταφράζονται» σε αυξημένα φορολογικά έσοδα, κάτι που σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει την πολυτέλεια να πετύχει άνετα τους δημοσιονομικούς της στόχους του Συμφώνου Σταθερότητας (το έλλειμμα του προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα μειωθεί πολύ περισσότερο από το 2,3% του ΑΕΠ) και να έχει και περίσσευμα της τάξης του 2 δισ. ευρώ. Κομισιόν και ΔΝΤ επιμένουν ότι η μερίδα του λέοντος των χρημάτων αυτών πρέπει να κατευθυνθεί στη μείωση του χρέους, το οποίο παρότι έχει μειωθεί στο 109% του ΑΕΠ από το 2013 όταν «χτύπησε κορυφή» στο 123% του ΑΕΠ το 2013 παραμένει το τέταρτο μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη και αχίλλειος πτέρνας της οικονομίας. Εντούτοις, η κυβέρνηση απαλλαγμένη από τη μνημονιακή εποπτεία και ευθυγραμμισμένη με τα κελεύσματα του Συμφώνου Σταθερότητας έχει αποκτήσει το δικαίωμα να κωφεύει στις συστάσεις αυτές, με τον υπουργό Οικονομικών Μάικλ Νούναν να έχει ήδη εξαγγείλει μειώσεις φόρων και περικοπές δαπανών με το βλέμμα στις εκλογές του επόμενου έτους...

Success story με... αστερίσκους
Όπως και η Ιρλανδία, έτσι και η Ισπανία που έλαβε μνημόνιο-light από την Ε.Ε. (χωρίς τη συμμετοχή του τρισκατάρατου ΔΝΤ) με τη μορφή πιστωτικής γραμμής ύψους 41 δισ. ευρώ για τη στήριξη των τραπεζών το 2012 επιχειρεί να παρουσιαστεί ως success story, αν και στη δική της περίπτωση αυτό συνοδεύεται από περισσότερους... αστερίσκους: Η ισπανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 2,8% το 2014 και τα στοιχεία για το ΑΕΠ β’ τριμήνου δείχνουν να επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις για ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 3% φέτος, με κινητήριες δυνάμεις την ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης και την «έκρηξη» των τουριστικών εσόδων που ανήλθαν στο πρώτο εξάμηνο του έτους στο ύψος-ρεκόρ των 28,3 δισ. ευρώ, με αύξηση 7,4% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014).

«Βλέπουμε φως στο βάθος του τούνελ», υποστήριξε ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών Λουίς ντε Γκίντος, καθώς η ανάκαμψη της οικονομίας αποτελεί το βασικότερο όπλο της κεντροδεξιάς κυβέρνησης Ραχόι ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου, με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις να φέρνουν το Λαϊκό Κόμμα δεύτερο με διαφορά στήθους πίσω από τους Σοσιαλιστές, με ποσοστά 23,1% και 23,5% αντίστοιχα. Το μεγάλο στοίχημα του ντε Γκίντος είναι να γίνουν τα οφέλη της ανάκαμψης αισθητά στο μέσο Ισπανό, κάτι ιδιαίτερα δύσκολο εάν λάβει κανείς υπόψη το εξαιρετικά υψηλά ποσοστό ανεργίας, το οποίο έχει μειωθεί στο 22,4% τον Ιούνιο από 27% το 2013, εν πολλοίς όμως με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που είναι προσωρινές ή/και κακοπληρωμένες.

Επιπροσθέτως, τα υψηλά επίπεδα χρέους του δημόσιου τομέα (αγγίζει το 100% του ΑΕΠ) και των επιχειρήσων λειτουργούν ως τροχοπέδη για την ενίσχυση των επενδύσεων. Ως αποτέλεσμα, η ανάκαμψη μοιάζει εύθραυστη επειδή στηρίζεται υπερβολικά στην εγχώρια ζήτηση και πολλοί αναλυτές προεξοφλούν επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης τα επόμενα τρίμηνα. «Η ανάπτυξη που βασίζεται στην καταναλωτική δαπάνη είναι πεπερασμένη και θεωρούμε ότι η δυναμική της θα εξαντληθεί βαθμιαία», σχολιάζει ο αναλυτής της Oxford Economics Άνχελ Ταλαβέρα. «Θα ήταν καλύτερα να είχαμε ελαφρώς βραδύτερους ρυθμούς ανάπτυξης με περισσότερες επενδύσεις και λιγότερη κατανάλωση», προσθέτει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Complutense, Χοσέ Ιγνάθιο Ρουίθ.

Μελανά σημεία
Προβληματίζουν (απο)πληθωρισμός-ανεργία

Παρά τις καλές επιδόσεις στο «μέτωπο» του ΑΕΠ, η ανάκαμψη σε Ισπανία και Ιρλανδία αλλά και σε ολόκληρη την Ευρωζώνη απειλείται από το φάσμα αποπληθωρισμού που παραμένει στον ορίζοντα, παρά τις προσπάθειες της ΕΚΤ να το απομακρύνει μέσω του προγράμματος εκτύπωσης χρήματος των 1,1 τρις. ευρώ που ξεκίνησε τον Μάρτιο και έχει χρονικό ορίζοντα (τουλάχιστον) έως τον Σεπτέμβριο του 2016. Χθες, η Eurostat ανακοίνωσε ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη παρέμεινε «κολλημένος» στο 0,2% τον Ιούλιο, καθώς η βουτιά των τιμών των εμπορευμάτων εξουδετέρωσε τις αυξήσεις στις τιμές ορισμένων βιομηχανικών αγαθών και υπηρεσιών που διαμόρφωσαν τον δομικό τιμάριθμο (που δεν περιλαμβάνει τις τιμές καυσίμων και τροφίμων) στο 1% από 0,8% τον Ιούνιο. Η παραμονή του πληθωρισμού σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα ενισχύει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, έχει όμως σοβαρές παρενέργειες για τις οικονομίες με υψηλό δημόσιο χρέος καθώς υπονομεύει τις προσπάθειες μείωσής του. Προβληματισμό για την δυναμική της ανάκαμψης προκαλεί και η πορεία της ανεργίας, καθώς τον Ιούνιο ο αριθμός των ανέργων στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 31.000 άτομα σε σχέση με τον Μάιο. Το συνολικό ποσοστό διατηρήθηκε αμετάβλητο στο 11,1%, καθώς η μείωση της ανεργίας σε χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία αντισταθμίστηκε απο την αύξηση στην Ιταλία (στο 12,7% από 12,5% τον Μάιο), την Φινλανδία (όπου κατεγράφη άλμα στο 9,5% από 8,6% ένα μήνα πριν), το Βέλγιο και την Αυστρία.

Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου

ΠΗΓΗ:imerisia.gr