Χαλκίδα - Ερέτρια: Γέφυρες πάνω από τρελά νερά

Εκεί όπου η Εύβοια και η Στερεά γίνονται ένα, στον στενό λαιμό του Ευρίπου, η Χαλκίδα. Δύο γέφυρες, δύο κόσμοι στη ζεύξη των τρελών νερών και της παλίρροιας - μια πολυπόθητη εξόρμηση.

Τα αγριόχορτα πνίγουν τη Δυτική Πύλη της αρχαίας Ερέτριας

Να ξεκινήσεις από τον Εύριπο ή το κάστρο του Καράμπαμπα, τον ακοίμητο φρουρό της. Από τις φημισμένες Αλυκές στη στερεοελλαδίτικη πλευρά με τα beach bars και τα parties μέχρι πρωίας. Από την κοσμοπολίτικη περαντζάδα που βουλιάζει μέρα νύχτα από κίνηση, απ' τα κανό-καγιάκ και τους ψαράδες που στήνουν καρτέρι στην παλίρροια.

Απ' την έλξη της σελήνης, τα μαγεμένα νερά, τον Αριστοτέλη, τον Ερατοσθένη και τους νεότερους εμπειρογνώμονες του αιώνιου αινίγματος. Απ' τα ενετικά τείχη που βλέπεις στις γκραβούρες και αναρωτιέσαι γιατί δεν είναι εκεί να σε προϋπαντήσουν.

Ενας εκ των διδύμων πύργων του Μύτικα με φόντο την ανταριασμένη Δίρφυ

Ούτε ένας καφές δρόμος. Λιγότερο από ώρα κι έφτασες. Διαλέγεις γέφυρα και περνάς απέναντι. Τόσο απλά η Εύβοια γίνεται στεριανό νησί. H κρεμαστή (υψηλή) γέφυρα της Χαλκίδας αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη της χώρας μετά του Ρίου – Αντιρρίου και ενώνει τα... ανόμοια απ' το 1992.

Η μικρότερη, γραφικότερη, το σήμα κατατεθέν του πορθμού του Ευρίπου έσμιγε τις όχθες Ευβοίας – Βοιωτίας ήδη από τα αρχαία χρόνια. «Πιθανή ώρα ανοίγματος...» συνήθως μετά τα μεσάνυχτα. Ευκαιρία να ξενυχτήσεις παρέα με τους Ελληνες και ξένους τουρίστες, που δεν περιμένουν να 'ρθει το Σαββατοκύριακο για να την τιμήσουν.

Είναι αυτό το «πετάγομαι» που κάνει τη διαφορά. Για ένα μπάνιο, για φρέσκο ψάρι, για μια ζωή... Μη λες τέτοια, γιατί μια χαρά φαίνεται να τα περνάνε οι κάτοικοι της ευβοϊκής πρωτεύουσας. Εχουν τη μαρίνα τους, την ιχθυόσκαλά τους, τους πρέσβεις του πολιτισμού τους...

Κτίρια εμβληματικά σε τυλίγουν και βάλε τα δυνατά σου να τα βρεις. Οχι ότι είναι δύσκολο, απλά μη σε μαγέψουν οι σειρήνες. Τώρα που είπαμε σειρήνες: στην καρδιά του οικιστικού της ιστού (οδός Μπαλαλαίων) ορθώνεται ο 19 μ. πύργος ρολογιού, τον οποίο οι περισσότεροι αποκαλούν «σειρήνα».

Χρησιμοποιήθηκε ως δημοτικό ρολόι (18ος αι.), αργότερα ως μετεωρολογικός σταθμός, ενώ το '40 τοποθετήθηκε η αντιαεροπορική σειρήνα που σήμαινε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ε, μιας και μπλέχτηκες στα στενά, πετάξου και μέχρι το Κριεζώτειο (Τζαβέλλα 5, πίσω από τον Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Δημητρίου) να δεις από κοντά ένα καλοστεκούμενο αρχοντικό -μέρος της εξοχικής κατοικίας του Ομέρ Πασά, του τελευταίου Τούρκου διοικητή της Εύβοιας- που, πλέον, φιλοξενεί το ιστορικό αρχείο.

Μία είναι η σταρ! Η ολόφωτη παλιά γέφυρα της Χαλκίδας

Καλοστεκούμενη δεν τη λες, αλλά είναι σίγουρα όμορφη η παλιά δημοτική αγορά της πόλης. Σε σχήμα Π αγκαλιάζει τις οδούς Αρεθούσης, Κριεζώτου και Βενιζέλου και μαζί με τα χρόνια μοναξιάς της μετρά συνολικά 130 έτη ζωής: πρωτοχτίστηκε το 1887, εμπλουτίστηκε με στοιχεία Bauhaus το 1930 και μάλλον τη γλίτωσε την κατεδάφιση. Δεν μπορεί, χαρακτηρίστηκε «μνημείο»..

Μνημείο ξεκάθαρο, όρθιο και διασωθέν το τζαμί Εμίρ Ζαδέ της συνοικίας του κάστρου με την παρακείμενη σκαλιστή κρήνη του 1655. Ενα από τα 4 του Εγριμπόζ (της Χαλκίδας «οθωμανιστί») συνορεύει με τα διάση-μα σαχνισιά του σπιτιού της οδού Παίδων και το Λαογραφικό Μουσείο (στεγασμένο στα εντυπωσιακά απομεινάρια της μεσαιωνικής οχύρωσης- και ναι, το κάστρο έφτανε έως εδώ).

Την τιμητική τους οι παλιοί: νεότερο μνημείο, η δημοτική αγορά

Πίσω τους ορθώνεται το καύχημα της πόλης, η Αγία Παρασκευή. Το σοβάτισμα φταίει; Η αλήθεια να λέγεται - δεν σου πολυγεμίζει το μάτι. Μα αν περάσεις το κατώφλι της θα βρεθείς προς εκπλήξεως. Μαρμάρινο τέμπλο, κιονόκρανα, γοτθικά αρχιτεκτονικά στοιχεία... Από τον 5ο ή τον 8ο αι. (ιδού η απορία) κλείνει μέσα της ακατέβατα 1.500 χρόνια Ιστορίας.

Απέναντί της η οικία του Ενετού Βάιλου (του Ενετού διοικητή) επισκευάζεται, και πρώτα ο Θεός, θα λειτουργήσει ως χώρος πολιτισμού.

Οι γραμμές του τρένου αγκαλιάζουν τον διάσημο πορθμό

Λαϊκά σπίτια ένα σωρό γύρω από τη Σχολή Πεζικού - αρχοντόσπιτα στην παραλία. Δύο τα τοπ, και κοιτιούνται κιόλας, μπας και συμφωνήσουν μεταξύ τους ποιο είναι το ωραιότερο. Το Κόκκινο Σπίτι βρέχεται από τρεις μεριές από τη θάλασσα και στεγάζει την Εστία Γνώσης Χαλκίδας.

Το Σπίτι με τα Αγάλματα φημίζεται για τα ζωγραφιστά ξύλινα ταβάνια του και φιλοξενεί το Λύκειο Ελληνίδων. Και τα δύο πάντως υπάρχουν εξαιτίας της οικογενείας Μάλλιου· τιμής ένεκεν και η ονομασία της πλατείας.

Στην καρδιά του Κάστρου Καράμπαμπα το εντυπωσιακό μουσείο

Αν σου άνοιξε η όρεξη για βόλτες, το τέρμα του κόλπου κλείνει βορειότερα, στο πάρκο του φάρου της Κακοφαλής. Και όσο κι αν τα πόδια αγγίζουν «νησί», τα μάτια κοιτούν τη βοιωτική ακτή, τον κατάφυτο λόφο Φούρκα στην απέναντι όχθη. Βιγλάτορας το κάστρο Καράμπαμπα, δανείζεται το όνομα Οθωμανού στρατηγού και χαρίζει απεριόριστη θέα στη νότια πλευρά του πορθμού, στην υψηλή γέφυρα και στις παραθαλάσσιες γραμμές του τρένου.

Και ναι, είναι 100% ζωντανό κομμάτι της σύγχρονης πόλης. Οικογένειες, ζευγάρια και ουκ ολίγοι περαστικοί το βάζουν στο πρόγραμμα, περπατούν, σκαρφαλώνουν τα τείχη, βλέπουν τα πλοία να παίρνουν θέση στον προφυλαγμένο κόλπο, συμμετέχουν στις εκδηλώσεις του καλοκαιριού. Εχουμε λοιπόν και λέμε: στενόμακρος περίβολος, τρεις προμαχώνες, το μεταγενέστερο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και ένας μεγάλος πύργος.

Τείχη, επάλξεις και μονοπάτια καθιστούν το «Κάστρο της Κανήθου» ζωντανό κομμάτι της καθημερινότητας

Ξεκάθαρο στρατηγικό σημείο, οχυρώθηκε για πρώτη φορά στη ρωμαϊκή περίοδο, παρόλα αυτά το σημερινό φρούριο οικοδομήθηκε από τους Τούρκους το 1684. Λέγεται μάλιστα και «Κάστρο της Κανήθου» (από την αρχαία πόλη που τοποθετείται στην περιοχή του) και στον δυτικό του προμαχώνα στεγάζει ένα εντυπωσιακό μουσείο (επισκέψιμο εκτός Δευτέρας 08:00-15:00) που σε συστήνει στη βυζαντινή και μεσαιωνική κληρονομιά.

Τι θα δεις εκεί; Τους λέοντες του Αγίου Μάρκου για αρχή, που κοσμούσαν τα τείχη του κάστρου και της γέφυρας, θυρεούς οίκων του Νεγρεπόντε (ωραίο όνομα της χάρισαν οι Ενετοί) κι ένα μεγάλο μέρος της συλλογής να αφιερώνεται στις επιτύμβιες στήλες που σώθηκαν από το οθωμανικό νεκροταφείο.

Η σκαλιστή κρήνη στο Εμίρ Ζαδέ

Οποιος δεν χόρτασε τη βουτιά του στην Ιστορία, ας επισκεφθεί και το Αρχαιολογικό Μουσείο (επί της Βενιζέλου) με εκθέματα από όλη την Εύβοια.

Δεν ξεχνώ: στην είσοδο του Καράμπαμπα τοποθετείται και ο τάφος του Γιάννη Σκαρίμπα, του Ελληνα λογοτέχνη, κριτικού, θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και πεζογράφου που λάτρεψε (και ύμνησε δεόντως) την πόλη του.

Αρκετά με τα «εκ των έσω», ώρα να βγούμε παραέξω, να ανοίξει λίγο το μάτι. Οι 12 καμάρες του ρωμαϊκού υδραγωγείου καταδεικνύουν τον περιφερειακό της Χαλκίδας, τουτέστιν το πέρασμα στη βόρεια ή νότια Εύβοια.

Βόρεια ξεχωρίζει ο παραθαλάσσιος κόσμος της Νέας Αρτάκης -αγαπημένος όλων για φρέσκο ψάρι- ενώ, αν εν γένει σ' αρέσουν τα θαλασσινά, βρήκες εδώ τον μάστορά σου:

Ν. Λάμψακος, Αμάρυνθος, Ερέτρια, το κοντινό Κουρέντι, η Καναπίτσα ή απέναντί σου το Βαθύ, στρώνουν τραπέζι στο κύμα, όποτε κι αν έρθει η ηλιοφάνεια.

Νότος και πάλι νότος
Στον νότιο δρόμο στα αριστερά (ελάχιστα αφού βγεις απ' τη Χαλκίδα), στέκει η αρχαία λαξευτή κλίμακα (θα την αναγνωρίσεις ως σκάλες που δεν οδηγούν πουθενά) η οποία προφανώς και οδηγούσε κάπου (σε βωμό), ενώ σύμφωνα με την τοπική παράδοση, αποτελούσε «πύλη» στο ανάκτορο της βασίλισσας Αρέθουσας.

Ανάκτορα δεν τους λες, μα άνετα θα έμενες στο εσωτερικό τους αν στους... χάριζαν. Ο λόγος για τους διδύμους πύργους του Μύτικα, που στέκουν αντικριστοί-αντικριστοί στην κορυφή δυο λόφων. Στα κοντινά Βασιλικά ξετρυπώνεις άλλον ένα (σε καλύτερη κατάσταση), κι όπως όλοι, είναι μέρος του δαιδαλώδους (ενετικού) δικτύου παρατήρησης, επικοινωνίας και προστασίας σε περίπτωση εχθρικών επιδρομών.

Δεξιά Εύβοια, αριστερά Στερεά. Τα τρελά νερά χωρίζουν (ή ενώνουν) τα άκρα της Χαλκίδας

Από ψηλά τους φυλάει το «ξεδοντιασμένο» και (ακόμα και έτσι) μεγαλοπρεπές μεσαιωνικό κάστρο των Φύλλων (ορμητήριο του ιππότη Λικαρίου τον 13ο αι.).

Στα πόδια του ξεπροβάλλει το μήλον της Εριδος αρχαίας Χαλκίδας - Ερέτριας: το φημισμένο Ληλάντιο Πεδίο.

Η Ερέτρια από μεριάς της φημίζεται για τις παραθαλάσσιες ξενοδοχειακές μονάδες, για το Νησί των Ονείρων (που σε τίποτα δεν θυμίζει την παλιά του αίγλη) και τα αρχαία σπαράγματα μίας από τις σημαντικότερες πόλεις - κράτη του τότε ελληνικού κόσμου.

Θέατρο, η οικία των ψηφιδωτών, τα λουτρά, το ιερό του δαφνηφόρου Απόλλωνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο μπαίνουν στα must της περιήγησης.

Τέλος δρόμου στην Αμάρυνθο, στα γραφικά φαγοποτεία με θέα την προκυμαία. Κι αν με την τόση θάλασσα κάνεις κέφι για βουνίσιο αέρα, η Ανω Βάθεια, το Γυμνό και η Σέτα φιγουράρουν στα ψηλά, με θέα τον Ευβοϊκό Ολυμπο.

Κι είναι και διάσημα για τα κρέατά τους... Ευκαιρία να διανθίσεις το μενού!

Κείμενο: Ηλέκτρα Φατούρου
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας

ΠΗΓΗ:thetravelbook.gr